1. W razie złożenia przez rodziców wniosku o zezwolenie na indywidualny program lub tok nauki /art. 66 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - Dz.U. nr 95 poz. 425/ brak zgody dyrektora szkoły w formie decyzji negatywnej stwarza stronom tego postępowania, to jest rodzicom ucznia bądź też uczniowi pełnoletniemu, prawo do skargi na bezczynność organu szkoły na warunkach określonych w art. 216 par. 1-3 Kpa.
2. W sprawach rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej na podstawie przepisów wyżej cytowanej ustawy stronami nie są rodzice, którzy zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej.
Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił na podstawie art. 204 par. 1 w związku z art. 216 par. 5 Kpa skargę Krystyny S.-S. na niewydanie przez Dyrektora Szkoły Podstawowej w G. decyzji w przedmiocie zezwolenia Bartłomiejowi Sz. na indywidualny program nauki.
Krystyna S.-S. jest matką Bartłomieja Sz., urodzonego dnia 5 grudnia 1980 r. Ojcem Bartłomieja Sz. jest Władysław Sz., zamieszkały w L.
Małżeństwo skarżącej z Władysławem Sz. zostało rozwiązane przez rozwód, a postanowieniem z dnia 27 listopada 1989 r. III.R.N. sm 170/89 i postanowieniem z dnia 15 czerwca 1987 r. III.R.N. sm 80/87 Sąd Rejonowy w G. orzekł o pozbawieniu skarżącej władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi z zakazem kontaktu z nimi.
(...) We wrześniu 1994 r. Krystyna S.-S. ustnie przedstawiła Dyrekcji Szkoły Podstawowej nr (...) w G. żądanie zapewnienia synowi indywidualnego programu nauczania w klasie ósmej. Wobec braku odpowiedzi zwróciła się w tej sprawie do Ministerstwa Edukacji Narodowej, które pismem z dnia 6 maja 1993 r. nr DZO2-954-256/93 odmówiło podjęcia interwencji w tej sprawie.
Pismem z dnia 3 listopada 1994 r. skarżąca wniosła skargę na bezczynność Dyrektora Szkoły Podstawowej w G. i Kuratora Oświaty w L. w przedmiocie jej żądania zapewnienia synowi indywidualnych warunków nauczania.
Kurator Oświaty w L. przedstawił Sądowi wyjaśnienia Dyrektora Szkoły Podstawowej w G., z których wynika, że na skutek absencji ucznia w szkole nie jest w stanie zapewnić mu jakichkolwiek warunków nauczania. O niewykonaniu przez rodziców obowiązku zapewnienia uczęszczania ucznia do szkoły Dyrekcja Szkoły zawiadomiła Prokuratora Rejonowego i Sąd Rejonowy w G.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Według art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. nr 95 poz. 425 ze zm./ na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i poradni psychologiczno-pedagogicznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki, wyznaczając nauczyciela - opiekuna. Odmowa następuje w drodze decyzji.
Z przepisu tego wynika, że wyrażenie zgody przez dyrektora szkoły na indywidualny program lub tok nauki ucznia zostało pozostawione uznaniu organu, uzależnionego od opinii rady pedagogicznej i opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej; zezwolenie dyrektora szkoły nie wymaga formy decyzji administracyjnej, zawsze jednak wymaga wniosku bądź zgody rodziców.
Zważywszy, że odmowa zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki następuje w drodze decyzji administracyjnej, należy przyjąć, że w razie złożenia przez rodziców wniosku w tym przedmiocie brak zgody dyrektora szkoły w formie decyzji negatywnej stwarza stronom tego postępowania, to jest rodzicom ucznia bądź uczniowi pełnoletniemu, prawo do skargi na bezczynność organu szkoły na warunkach określonych w art. 216 par. 1-3 Kpa.
Uzależnienie zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki ucznia od zgody lub wniosku rodziców oznacza, że czynność ta wymaga zgodnego współdecydowania obojga rodziców ucznia. W razie rozbieżności między rodzicami w tym zakresie brak porozumienia między nimi może być zastąpiony wyłącznie orzeczeniem sądu, wydanym na podstawie art. 97 par. 2 k.r.o.
Stosownie do art. 95 par. 1 k.r.o., jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy sytuacji, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.
Pozbawienie przez sąd władzy rodzicielskiej jednego z rodziców dziecka będącego uczniem oznacza, że przewidziane w przepisach ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. nr 95 poz. 425 ze zm./ obowiązki i prawa rodziców obciążają /przysługują/ tylko drugie z rodziców.
W sprawach rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty stronami nie są rodzice, którzy zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z art. 197 pkt 1 Kpa skarga na decyzję organu administracji państwowej przysługuje stronie. (...)
Skarżąca, jako matka pozbawiona przez sąd władzy rodzicielskiej nad dziećmi, nie była stroną i nie mogła skutecznie domagać się wydania przez Dyrektora Szkoły zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki jej syna Bartłomieja Sz. Wniosku takiego natomiast nie składał uprawniony ojciec ucznia. (...)
Wobec tego na zasadzie art. 204 par. 1 Kpa należało skargę odrzucić.