Zbiornik wodny jako całość techniczno-użytkowa, obejmująca zarówno grunty zalane wodą, jak i instalacje oraz urządzenia niezbędne do spełnienia przeznaczonych dla niej funkcji, stanowi budowlę w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74 ze zm./.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w K. na decyzję Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta K. z dnia 15 sierpnia 1988 r. Nr G. VI. Ła 8226-16/88 w przedmiocie przekazania w zarząd gruntu oraz ustalenia ceny gruntu i opłaty rocznej po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie postanowieniem z dnia 14 lutego 1989 r. SA/Kr 1310/88 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc:
Czy zbiornik wodny, w tym także przeznaczony planem zagospodarowania przestrzennego do zaopatrywania ludności w wodę pitną, stanowi budowlę względnie urządzenie w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r., a jeśli tak, czy chodzi o całą powierzchnię zalanych wodą gruntów wraz z urządzeniami służącymi do jej uzdatniania na potrzeby ludności, czy też tylko o powierzchnię zajętą pod wspomniane urządzenia?
podjął następującą uchwałę:
Decyzją z dnia 15 czerwca 1988 r. Naczelnik Miasta i Gminy w M. ustalił dla Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w K. opłatę jednorazową w kwocie 259.955 zł oraz roczną opłatę w kwocie 3.965 zł z tytułu zarządu gruntem o powierzchni 0,5327 ha położonego w B., D., O. i M., na terenie zalewowym zbiornika wodnego. Dyrektor Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta K. nie uwzględnił odwołania Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej, utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję. Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej zaskarżyła tę decyzję do Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzucając, że decyzje administracyjne ustalające obowiązek uiszczenia opłat z tytułu zarządu gruntem pozostają w sprzeczności z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych /Dz.U. nr 11 poz. 79 ze zm./ i art. 91 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo wodne /Dz.U. nr 38 poz. 230/. Zgodnie z tymi przepisami grunty przeznaczone pod urządzenia melioracji wodnych nie są wyłączone z gospodarki rolnej i dlatego w tej sytuacji nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74 ze zm./.
W związku z rozpoznaniem skargi Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej, Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie przedstawił Sądowi Najwyższemu przytoczone w sentencji zagadnienie budzące poważne wątpliwości prawne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zagadnienie w istocie sprowadza się do określenia przedmiotowego zakresu stosowania ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74 ze zm./. W tym względzie podstawowe znaczenie ma niewątpliwie art. 1 tej ustawy. Pozytywnie przedmiotowy zakres stosowania ustawy określono w art. 1 ust. 1.
Stanowi on, że ustawa określa zasady gospodarowania gruntami zabudowanymi i gruntami przeznaczonymi w planach zagospodarowania przestrzennego na cele zabudowy oraz zasady wywłaszczania nieruchomości. Jednocześnie ustawodawca w art. 1 ust. 1 ustawy sprecyzował pojęcie "zabudowy". Zabudowę w rozumieniu tej ustawy stanowią budowle i urządzenia służące do funkcjonowania miast i wsi oraz inne budowle i urządzenia o znaczeniu krajowym i regionalnym. Jest to niewątpliwie definicja bardzo ogólna, w której posłużono się określeniem "budowla" i "urządzenie", nie precyzując ich bliżej. Konieczne jest zatem - w tej sytuacji - sięgnięcie do ogólnych przepisów regulujących pojęcia związane z zabudową gruntu. Wymogi te jedynie spełnia prawo budowlane /ustawa z dnia 24 października 1974 r. - Dz.U. nr 38 poz. 229/. W tej też ustawie zdefiniowano m.in. określenia "obiektu budowlanego", a więc określenie pojęciowo zbliżone do pojęcia "budowla". Zgodnie z art. 2 ust. 1 prawa budowlanego przez "obiekt budowlany" rozumie się stałe i tymczasowe budynki lub inne stałe i tymczasowe budowle, jak mosty, budowle ziemne, tunele, drogi, linie kolejowe, sieci energetyczne i telekomunikacyjne, budowle hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, ściany oporowe, sieci uzbrojeniowe terenu, budowle sportowe, stanowiące całość techniczno-użytkową, wyposażone w instalacje i urządzenia niezbędne do spełniania przeznaczonych im funkcji.