Skarga Bernarda F. na postanowienie Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w przedmiocie potwierdzenia okoliczności podlegania represji karnej z przyczyn politycznych, narodowościowych, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 18 listopada 1993 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny
Tezy

Odmowa potwierdzenia przez Ministra Sprawiedliwości lub podległe mu organy okoliczności określonych w art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r,. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75 ze zm./ - następuje przez wydanie decyzji administracyjnej.

Sentencja

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora W. Grudzieckiego, w sprawie ze skargi Bernarda F. na postanowienie Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 stycznia 1993 r. Nr Prez. (...) w przedmiocie potwierdzenia okoliczności podlegania represji karnej z przyczyn politycznych, narodowościowych, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym dnia 18 listopada 1993 r. zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku, postanowieniem z dnia 18 czerwca 1993 r. SA/Gd 210/93, do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc w związku z art. 211 Kpa:

Czy odmowa potwierdzenia przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75 ze zm./ okoliczności, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 4 tejże ustawy, następuje w drodze decyzji?

podjął następującą uchwałę:

Uzasadnienie strona 1/4

Bernard F. zamieszkały w W., zwrócił się w listopadzie 1992 r. do Prezesa Sądu Wojewódzkiego we W. o potwierdzenie okoliczności, że "(...) z przyczyn polityczno-narodowościowych" podlegał represji karnej. We wniosku podał, że zaświadczenie takie będzie miało wpływ na wysokość otrzymanego zaopatrzenia emerytalnego. Z kopii dokumentów dołączonych do wniosku wynika, że Bernard F. od dnia 13 września 1945 r. był internowany w Obozie Pracy w Milęcinie, z którego zbiegł dnia 23 września 1947 r., natomiast wyrokiem Sądu Okręgowego w T. - Wydział Zamiejscowy we W. z dnia 2 lipca 1948 r. (...) został uznany winnym popełnienia przestępstwa określonego w art. 1 par. 1 dekretu z dnia 28 czerwca 1946 r. o odpowiedzialności karnej za odstępstwa od narodowości w czasie wojny 1939-1945 /Dz.U. nr 41 poz. 237/ i skazany na dziesięć miesięcy aresztu.

Prezes Sądu Wojewódzkiego we Włocławku postanowieniem z dnia 23 listopada 1992 r. odmówił wydania zaświadczenia. Z uzasadnienia postanowienia wynika, że jedyną przesłanką odmowy jest okoliczność, że wydanie zaświadczeń przewidzianych w przepisach ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz innych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75/, zwanej dalej "ustawą kombatancką", może odnosić się tylko do sytuacji, w której obywatel polski za swoją działalność podjętą dla odzyskania wolności i suwerenności przez Rzeczpospolitą Polską, podlegał represjom ze strony okupanta niemieckiego lub władz b. ZSRR. Represja karna, której podlegał wnioskodawca, wiązała się z tzw. odstępstwem od narodowości polskiej, a zatem była działaniem podjętym na żądanie lub w interesie okupanta niemieckiego, które nie może być kwalifikowane jako działalność kombatancka lub jakakolwiek inna, uregulowana przepisami ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r.

W odwołaniu do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wnioskodawca podniósł m.in., że dwukrotnie, w tym także przed wybuchem II wojny światowej, był represjonowany przez władze polskie z powodu deklarowanej przez niego przynależności do narodu niemieckiego, że jako Niemiec nigdy nie dokonał odstępstwa od narodu polskiego i w związku z tą bezsporną okolicznością, represje, które spotkały go po II wojnie światowej, dotknęły go wyłącznie z powodu jego narodowości.

Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku postanowieniem z dnia 12 stycznia 1993 r. utrzymał w mocy postanowienie odmawiające wydania zaświadczenia. Uzasadnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego stanowi rozwinięcie przesłanek zawartych w uzasadnieniu Prezesa Sądu Wojewódzkiego we Włocławku. W końcowym fragmencie uzasadnienie zawiera klauzulę stwierdzającą, że w swej merytorycznej treści dokument ten zawiera materię właściwą dla decyzji administracyjnej oraz pouczenie o prawie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 198 i art. 199 Kpa.

Rozpatrywanie skargi Bernarda F. na postanowienie Prezesa Sądu Apelacyjnego Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku odroczył i przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne przytoczone w sentencji uchwały.

Strona 1/4