Do kosztów inwestycyjnych członka spółki wodnej, będącej podatnikiem, od których oblicza się zwiększony podatek dochodowy na podstawie art. 47 par. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /t.j. Dz.U. 1987 nr 12 poz. 77/, nie zalicza się wnoszonych przez niego na rzecz spółki wodnej składek członkowskich na finansowanie statutowych zadań spółki.
Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora w sprawie ze skargi Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w K. na decyzję Izby Skarbowej w K. w przedmiocie ustalenia dodatkowego przepisu z tytułu podatku dochodowego po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu, postanowieniem z dnia 23 lutego 1990 r. SA/Po 1553/89 do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 Kpc w zw. z art. 211 Kpc:
Czy do kosztów inwestycyjnych, od których oblicza się zwiększony podatek dochodowy na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostki gospodarki uspołecznionej /t.j. Dz.U. 1987 nr 12 poz. 77/, zalicza się składki wnoszone przez członka spółki wodnej /art. 115 prawa wodnego - Dz.U. 1974 nr 38 poz. 230 ze zm./ przeznaczone na pokrycie części kosztów obiektów /kolektora wodnego/ budowanego przez tę spółkę z jej celem statutowym?
podjął następującą uchwałę:
Przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości powstało na tle następującego stanu faktycznego.
Decyzją z dnia 13 lipca 1989 r. nr US.X.7303/245/89 Urząd Skarbowy w K. ustalił dodatkowe zobowiązanie podatkowe Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w K. w postaci podatku dochodowego do odpisu w kwocie 1.999.900 zł wraz z odsetkami w kwocie 120.000 zł za rok 1988. Nastąpiło to na podstawie protokołu kontroli rozliczeń z budżetem za 1988 r., z którego wynika, że Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska" w G. dowodem księgowym nr 4031 z dnia 5 września 1988 r., zaksięgowanym w działalność eksploatacyjną na koncie 469, przekazała 2.000.000 zł udziału na budowę "kolektora A" w K. na rachunek Spółki Wodno-Ściekowej "Meresznica" w K. Powyższa suma została przekazana na skutek pisma Spółki z dnia 2 marca 1988 r. L.dz. 116/88, w którym powiadomiono Spółdzielnię, że Walne Zgromadzenie Członków uchwałą z dnia 10 lutego 1988 r. Nr 3/88 ustaliło wysokość udziału Spółdzielni w Budowie "Kolektora A" w K. na 1988 r. w kwocie 2.000.000.
W piśmie tym poinformowano Spółdzielnię, że w razie niewpłacenia powyższej kwoty w terminie do dnia 30 czerwca 1988 r. będzie ona podlegała ściągnięciu wraz z odsetkami w trybie postępowania administracyjnego.
Decyzją z dnia 25 września 1989 r. Nr ISD.X 2/42/89 Izba Skarbowa w K. po rozpoznaniu odwołania Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w K. nie stwierdziła podstaw do anulowania ww. decyzji Urzędu Skarbowego w K. z dnia 13 lipca 1989 r. W uzasadnieniu swej decyzji powołała się na przepis art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o opodatkowaniu jednostek gospodarki uspołecznionej /Dz.U. 1987 nr 12 poz. 77/, mający charakter sankcyjny i dyscyplinujący opodatkowanie, polegające na zwiększeniu podatku dochodowego o kwotę równą kosztom wytworzenia lub zakupu środka trwałego albo innym kosztom inwestycyjnym w przypadku zaliczenia tych kosztów do działalności eksploatacyjnej. Przekazana kwota na rzecz Spółki Wodnej uznana została za koszt inwestycyjny. Brak umowy partycypacyjnej - zdaniem Izby Skarbowej - nie ma znaczenia dla sprawy, bowiem stanowi tylko uchybienie formalne.
Na tle powyższego stanu faktycznego Naczelny Sąd Administracyjny powziął wątpliwość, czy nakłady na budowę kolektora stanowią inwestycję własną spółki przy założeniu, że są to urządzenia, o których mowa w art. 108 prawa wodnego oraz w par. 18 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 1979 r. w sprawie spółek wodnych i ich związków /Dz.U. nr 17 poz. 109/ i par. 21 ust. 3 Statutu Spółki Wodno-Ściekowej "Meresznica" w K., czy też przedsięwzięcie to jest w istocie nakładem inwestycyjnym w odpowiednich częściach poszczególnych jednostek uczestniczących w spółce wodnej. Na uwagę zasługuje treść art. 111 ust. 1 prawa wodnego, według którego spółka wodna jest osobą prawną i z mocy art. 111 ust. 2 tego prawa jednostką gospodarki uspołecznionej, korzystającą z pomocy Państwa, którą kontroluje naczelnik. W związku z tym inwestycja podjęta mogłaby być potraktowana jako działanie osoby prawnej, podjęte w interesie jednostek uczestniczących w spółce.