Uwzględniając odwołanie od decyzji określonej art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze /Dz.U. nr 16 poz. 124 ze zm./ Minister Sprawiedliwości zarządzając wpis na listę adwokatów, jest uprawniony do wyznaczenia siedziby.
Sąd Najwyższy na pytanie prawne Ministra Sprawiedliwości:
Czy uwzględniając odwołanie od decyzji określonej w art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze /Dz.U. nr 16 poz. 124 ze zm./ Minister Sprawiedliwości zarządzając wpis na listę adwokatów może wyznaczyć siedzibę?
podjął uchwałę:
Z art. 68 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - prawo o adwokaturze - /Dz.U. nr 16 poz. 124/ wynika, że okręgowa rada adwokacka, podejmując uchwałę dotyczącą wpisu na listę adwokatów, wyznacza jednocześnie siedzibę. Może zaś zaniechać wyznaczenia siedziby tylko wówczas, gdy zachodzą przeszkody w rozumieniu art. 19 ust. 1 wymienionej ustawy do wykonywania zawodu w zespole adwokackim.
Przepis ten więc zawiera dyspozycję nakazującą jednoczesne - z podjęciem uchwały we wpisie na listę adwokatów - wyznaczenie siedziby.
Prawo do wykonywania zawodu adwokata uzyskuje się przez wpis na listę adwokatów, co oznacza spełnienie warunków wymaganych dla tego zawodu w art. 65 i art. 66 ustawy prawo o adwokaturze.
Realizacja tego prawa następuje natomiast według zasad przewidzianych w art. 4 ustawy prawo o adwokaturze Podstawową zaś formą wykonywania zawodu adwokata jest ta, która odbywa się w zespole adwokackim. Jednakże warunkiem koniecznym ubiegania się przez wpisanego na listę adwokata o przyjęcie do zespołu adwokackiego jest uprzednie wyznaczenie siedziby. Przez użyte bowiem w art. 68 ust. 3 ustawy prawo o adwokaturze określenie siedziba należy rozumieć miejscowość, na terenie której działa zespół lub działają zespoły adwokackie. Wynika to z kontekstu, jakim posłużono się w tym przepisie, w związku z koniecznością prawidłowego rozmieszczenia adwokatów dla zapewnienia ludności należytej pomocy prawnej. Pojęcie siedziby więc nie należy utożsamiać z konkretnym zespołem adwokackim.
Powiązanie wpisu na listę adwokatów z jednoczesnym wyznaczeniem siedziby zapewnia wpisanemu na tę listę niezbędne warunki dla realizacji uzyskiwanego prawa wykonywania zawodu.
Założenia powyższe znajdują potwierdzenie w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 października 1983 r. I PA 14/83, zawierającym wykładnię art. 68 ust. 3 ustawy prawo o adwokaturze, według której wyznaczenie siedziby jest integralną częścią uchwały o wpisie na listę adwokatów. Uchwała ta bowiem składa się z dwóch elementów, z których ten drugi - siedziba - jest co prawda wtórnym, ale bez którego uchwała jest niepełna, a więc sprzeczna z prawem, co uprawnia Ministra Sprawiedliwości do wniesienia sprzeciwu /art. 69 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze/.
Istota wątpliwości zawartych w pytaniu prawnym wiąże się natomiast z wykładnią art. 47 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze, dokonaną w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 30 lipca 1987 r. III PZP 15/87. W uchwale tej bowiem stwierdza się, że Minister Sprawiedliwości - uwzględniając odwołanie zainteresowanego od ostatecznej decyzji organów adwokatury odmawiającej wpisu na listę adwokatów - wydaje decyzję wyłącznie w zakresie wpisu na listę adwokatów.
Podstawowym argumentem użytym w uzasadnieniu tej uchwały jest argument wynikający z wykładni gramatycznej wymienionego przepisu, w którym mowa jest o odwołaniu od decyzji "odmawiającej wpisu na listę adwokatów". Uznano więc, że zakres przedmiotowy odwołania określił jednocześnie zakres przedmiotowy rozstrzygania przez Ministra Sprawiedliwości tylko co do wpisu na listę adwokatów. Na poparcie tego stanowiska posłużono się też wykładnią porównawczą art. 47 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1963 r. o ustroju adwokatury /Dz.U. nr 5 poz. 309 ze zm./, który nakazywał wprost Ministrowi Sprawiedliwości, w razie uwzględnienia odwołania od uchwały odmawiającej wpisu na listę adwokatów, wyznaczyć odwołującemu się siedzibę.