Na decyzję Ministra Sprawiedliwości wydaną na podstawie art. 4 ust. 3 lub na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze /Dz.U. nr 16 poz. 124 ze zm./ przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego /art. 196 par. 2 pkt 17 Kpa/.
Sąd Najwyższy na pytanie prawne Ministra Sprawiedliwości:
Czy na decyzję Ministra Sprawiedliwości wydaną
a/ na podstawie art. 4 ust. 3,
b/ na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze /Dz.U. nr 16 poz. 124 ze zm./ przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego?
podjął uchwałę i postanowił nadać jej moc zasady prawnej:
Minister Sprawiedliwości zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie, w składzie powiększonym, zagadnienia prawnego, sformułowanego w części wstępnej niniejszej uchwały. Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, od jego decyzji nie wyrażającej zgody na wykonywanie przez adwokata zawodu indywidualnie nie przysługuje skarga ani inny środek do Sądu Najwyższego czy Naczelnego Sądu Administracyjnego. Prawo o adwokaturze - ustawa z dnia 26 maja 1982 r. - /Dz.U. nr 16 poz. 124/, jest prawem szczególnym w stosunku do przepisów Kpa, a art. 4 ust. 3 jest wyjątkowy wśród tych przepisów. Decyzja podjęta w trybie art. 4 pkt 3 ustawy prawo o adwokaturze obejmuje w przeważającej części takie kwestie, jak potrzeba ustanowienia kancelarii indywidualnej w danej miejscowości, zgodność tej decyzji z planem rozmieszczenia adwokatów, zapotrzebowanie ludności na pomoc prawną, bliskość zespołów adwokackich itp. Ustalanie tych wszystkich kwestii należy do organów samorządu adwokackiego w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości. Działalność ta nie podlega ustawowej kontroli przez sąd czy inny organ władzy. Nadto przepis art. 4 ust. 3 ustawy prawo o adwokaturze pozostawia uznaniu Ministra Sprawiedliwości kwestię wyrażenia zgody. Kwestie wyrażania zgody na prowadzenie kancelarii indywidualnej nie należą do kategorii spraw mieszczących się w przepisie art. 196 par. 2 pkt 17 Kpa.
Zdaniem Ministra Sprawiedliwości, również od jego decyzji utrzymujących w mocy uchwały okręgowej rady adwokackiej odmawiające wpisu na listy adwokatów lub aplikantów adwokackich nie przysługuje żaden środek prawny. Prawo o adwokaturze reguluje kwestie odwołań od ostatecznych decyzji odmawiających wpisu na listę adwokatów lub aplikantów adwokackich. Artykuł 47 ust. 2 stanowi, że od takiej uchwały przysługuje zainteresowanemu odwołanie do Ministra Sprawiedliwości zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnego. Przepis ten upoważnia Ministra Sprawiedliwości do kontroli ostatecznych decyzji w wymienionych sprawach w zakresie przewidzianym w art. 138 i innych /163/ Kpa, które dotyczą przypadków przewidzianych w przepisach szczególnych, jakim jest przepis art. 47 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze. Wydana na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze decyzja Ministra Sprawiedliwości nie podlega już zaskarżeniu, ponieważ przepisy Kpa, jak również przepisy prawa o adwokaturze nie przewidują skargi czy odwołania lub innego środka prawnego od takiej decyzji. Ponieważ prawo o adwokaturze samodzielnie normuje kwestie dopuszczalności i zakresu kontroli sądowej decyzji /uchwał/ organów adwokatury, do kontroli tej nie mogą być stosowane przepisy kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące sądowej kontroli decyzji administracyjnych. Gdyby istniała możliwość kontroli wymienionych /dotyczących wpisów/ decyzji Ministra Sprawiedliwości zgodnie z Kpa - przepis art. 69 ust. 3 ustawy prawo o adwokaturze byłby oczywiście zbędny.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepisy art. 4 i art. 47 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze stanowią, co następuje: