Wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o podjęcie przez skład siedmiu sędziów SN uchwały zawierającej odpowiedź na następujące zagadnienie prawne:~Czy dokumentem niezbędnym do ujawnienia w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego gruntu i prawa własności znajdujących się na gruncie budynków, innych urządzeń i lokali jest decyzja administracyjna właściwego wojewody lub zarządu gminy stwierdzająca nabycie tych praw przez jednostkę badawczo-rozwojową /art. 2 ust. 1 - 3 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości - Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm. oraz art. 64 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych - t.j. Dz.U.1991 nr 44 poz. 194 ze zm./?~ podjął następującą uchwałę.
Tezy

1. Podstawą dokonania wpisu w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego na rzecz jednostki badawczo-rozwojowej gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa lub gminy, nie wchodzącego w skład gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, oraz prawa własności budynków, innych urządzeń i lokali, nabytych przez tę jednostkę z mocy art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./ jest ostateczna decyzja administracyjna wojewody lub zarządu gminy.

2. Podstawą dokonania wpisu w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego gruntu rolnego stanowiącego własność Skarbu Państwa lub własność gminy i prawa własności położonych na tych gruntach budynków oraz urządzeń trwale związanych z gruntem, nabytych przez tę jednostkę badawczo-rozwojową na podstawie art. 64a ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych, dodanego przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 22 lutego 1991 r. o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych /Dz.U. nr 19 poz. 81/, jest prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające niezgodność stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym lub ustalające istnienie tych praw.

Sentencja

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o podjęcie przez skład siedmiu sędziów SN uchwały zawierającej odpowiedź na następujące zagadnienie prawne:

Czy dokumentem niezbędnym do ujawnienia w księdze wieczystej prawa użytkowania wieczystego gruntu i prawa własności znajdujących się na gruncie budynków, innych urządzeń i lokali jest decyzja administracyjna właściwego wojewody lub zarządu gminy stwierdzająca nabycie tych praw przez jednostkę badawczo-rozwojową /art. 2 ust. 1 - 3 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości - Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm. oraz art. 64 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych - t.j. Dz.U.1991 nr 44 poz. 194 ze zm./?

podjął następującą uchwałę.

Uzasadnienie strona 1/7

1. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wystąpił z wnioskiem o rozpoznanie przez skład siedmiu sędziów SN kwestii prawnej przedstawionej w części wstępnej sentencji uchwały.

W uzasadnieniu wniosku Pierwszy Prezes SN podał, że Sąd Najwyższy w dwóch uchwałach z dnia 18 sierpnia 1992 r. w sprawach: III CZP 100/92 i III CZP 103/92 zajął dyskusyjne stanowisko co do podstaw prawnych "uwłaszczenia" jednostek badawczo-rozwojowych i sposobu ujawniania w postępowaniu wieczystoksięgowym praw nabytych przez te jednostki.

W uchwale III CZP 103/92 Sąd Najwyższy stwierdził, że "nabycie przez jednostkę badawczo-rozwojową na podstawie art. 64 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych /Dz.U. 1991 nr 44 poz. 194 ze zm./ prawa użytkowania wieczystego gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy oraz własności budynków i urządzeń związanych trwale z gruntami państwowymi nie wymaga decyzji wojewody lub zarządu gminy".

W drugiej uchwale, III CZP 100/92, Sąd Najwyższy uznał, że do dokonania wpisu w księdze wieczystej wymienionych w cytowanej uchwale III CZP 103/92 uprawnień "nie jest konieczna decyzja wojewody lub zarządu gminy".

W uzasadnieniu uchwały III CZP 103/92, Sąd Najwyższy uznał, że przepis art. 2 ust. 3 cyt. ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464 ze zm./, nie jest normą materialnoprawną, lecz normą udzielającą kompetencji organom administracji państwowej /w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Państwa/ i zarządowi gminy /w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność gminy/ do stwierdzenia nabycia prawa użytkowania wieczystego gruntów, wymienionych w art. 2 ust. 1 tej ustawy oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali, o których mowa w ust. 2, a nadto określenia również okresu użytkowania wieczystego. Przedmiotem tej regulacji jest przekształcenie z mocy prawa zarządu wykonywanego przez państwowe osoby prawne w prawo użytkowania wieczystego i nabycie z mocy prawa przez te osoby własności budynków i innych urządzeń oraz lokali, znajdujących się na gruntach, będących w zarządzie tych osób prawnych. Zdaniem Sądu Najwyższego jest to ta sama materia, która została uregulowana art. 64a w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 22 lutego 1991 r. o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych /Dz.U. nr 19 poz. 81/ oznaczonym później w jednolitym tekście ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych jako art. 64 /t.j. Dz.U. 1991 nr 44, poz. 194/. Istnieje zatem kolizja norm, która z braku przepisów przejściowych wymaga wykładni według ogólnych reguł. Sąd Najwyższy uznał, że wobec niejednoczesnego wydania przepisów ma zastosowanie reguła lex posterior derogat legi priori. Ponadto art. 64 ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 2 ustawy o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. W związku z tym ma także zastosowanie reguła lex specialis derogat legi generali. Obie zasady derogują regulację objętą art. 2 ustawy z 29 września 1990 r. w odniesieniu do unormowania zawartego w art. 64a w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 22 lutego 1991 r., a tym samym wyłączają go z zasięgu działania ust. 3 art. 2 ustawy z 29 września 1990 r. /tj. z kompetencji wojewody lub zarządu gminy do wydawania decyzji w przedmiocie nabycia praw, wynikających z ustawowego przekształcenia zarządu nieruchomości/. Z dniem wejścia w życie art. 64a ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych istnieje niezgodność między treścią księgi wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym podlegająca usunięciu wpisem, który stosownie do art. 31 pkt 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece /Dz.U. nr 19 poz. 147 ze zm./ może nastąpić, gdy niezgodność będzie wykazana orzeczeniem sądu lub innymi odpowiednimi dokumentami. W postępowaniu z wniosku jednostki badawczo-rozwojowej o wpis praw nabytych w trybie art. 64 ustawy z dnia 25 lipca 1985 r., brak decyzji wojewody i zarządu gminy stwierdzającej nabycie tych praw, nie stanowi przeszkody.

Strona 1/7