Pracownikowi, który przeszedł na rentę inwalidzką /rentę z tytułu niezdolności do pracy/ po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna na warunkach określonych w par. 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą, dla pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez organy administracji rządowej /Dz.U. nr 96 poz. 448/ także wtedy, gdy jego inwalidztwo powstało przed podjęciem tego zatrudnienia, jeżeli pracownik stał się niezdolny do pracy wskutek choroby stwierdzonej w czasie zatrudnienia i prowadzącej po nieprzerwanym okresie pobierania zasiłku chorobowego do przyznania mu renty.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki (...) do rozstrzygnięcia (...).:
Czy pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę na czas określony, który przeszedł na rentę inwalidzką po dniu rozwiązania tej umowy, przysługuje odprawa rentowa stosownie do par. 16 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 lipca 1996 r. w sprawie wynagrodzenia za pracę i przyznania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, prowadzonych przez organy administracji rządowej /Dz.U. nr 96 poz. 448/, jeżeli inwalidztwo jego powstało przed zatrudnieniem w pozwanym zakładzie, zaś przed rozwiązaniem umowy o pracę na czas określony, stał się niezdolny do pracy i pobierał zasiłek choroby do dnia przyznania świadczenia rentowego?
podjął następującą uchwałę:
Przedstawione do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycznego. Powód był zatrudniony jako główny specjalista w pozwanym Domu Pomocy Społecznej w Ł. od 1 grudnia 1995 r. na podstawie szeregu umów o pracę na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy. Ostatnia umowa terminowa była zawarta na okres od dnia 1 września 1996 r. do dnia 30 września 1996 r.
Od dnia 26 września 1996 r. do dnia 30 września 1996 r. powód otrzymywał wynagrodzenie z tytułu niezdolności do pracy, a od dnia 1 października 1996 r. do dnia 22 czerwca 1997 r. korzystał z zasiłku chorobowego. Przed nawiązaniem stosunku pracy z pozwanym powód był zaliczony do II grupy inwalidów, z ustaleniem braku możliwości określenia daty powstania inwalidztwa. Decyzją z dnia 16 lipca 1997 r. organ rentowy przyznał powodowi - na jego wniosek złożony w dniu 24 czerwca 1997 r. - rentę inwalidzką II grupy od dnia 23 czerwca 1997 r., tj. od dnia zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego. W dniu 11 lipca 1997 r. powód wystąpił o wypłatę odprawy rentowej, której pozwany odmówił mu - argumentując, że terminowa umowa o pracę rozwiązała się z upływem czasu na jaki była zawarta, tj. z dniem 30 września 1996 r., a zatem nie wystąpił związek ustania stosunku pracy z przejściem na rentę.
Stanowisko to podzielił Sąd Rejonowy (...), który wyrokiem z dnia 15 października 1997 r. oddalił powództwo o zapłatę kwoty 3.468,00 zł z ustawowymi odsetkami, odpowiadającej wysokości dochodzonej odprawy pieniężnej w związku z przejściem powoda na rentę inwalidzką. Sąd ten uznał, że powód nie spełnił warunków do przyznania tego świadczenia określonych w par. 16 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 lipca 1996 r. w sprawie wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez organy administracji rządowej /Dz.U. nr 96 poz. 448, powoływanego dalej jako rozporządzenia MPiPS z dnia 19 lipca 1996 r./, wobec braku związku czasowego, przyczynowego lub funkcjonalnego pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem powoda na rentę inwalidzką.
Na tle takiego stanu sprawy Sąd Wojewódzki powziął wątpliwość w zakresie wyrażonym w treści przedstawionego Sądowi Najwyższemu zagadnienia prawnego - wskazując, że z literalnego brzmienia przepisu par. 16 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 19 lipca 1996 r. mogłoby wynikać, iż warunkiem nabycia jednorazowej odprawy pieniężnej jest ustanie stosunku pracy z powodu nabycia prawa do renty inwalidzkiej, bądź też podjęcia przez pracownika starań zmierzających do skutecznego uzyskania świadczenia rentowego. Nabycie prawa do renty nie musi nastąpić bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy, ale konieczny jest związek ustania stosunku pracy z powstaniem prawa do renty inwalidzkiej. Ustawodawca dopuścił szerokie rozumienie tego związku występującego nie tylko w przypadkach, w jakich ustanie stosunku pracy zbiega się bezpośrednio z nabyciem prawa do renty. Związek ten judykatura Sądu Najwyższego określiła nie tylko jako przyczynowy i czasowy, ale również jako funkcjonalny.