Podstawą nabycia prawa do nagrody z zysku za rok obrachunkowy 1994/1995 mogło być porozumienie odsyłające do zasad wynagradzania pracowników przedsiębiorstwa państwowego /łącznie z udziałem w wypracowanym zysku/, zawarte przez związek zawodowy z nabywcą zakładu pracy, spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki (...) do rozstrzygnięcia w trybie art. 390 Kpc:
Czy podstawą wypłaty nagrody z zysku za rok obrachunkowy 1994/1995 może być wyłącznie porozumienie regulujące sprawy pracownicze, obowiązujące w pozwanej spółce z o.o. od maja 1994 r., a w szczególności pkt II ust. 1 tegoż porozumienia dotyczący stosowania zasad wynagradzania obowiązujących w prywatyzowanym przedsiębiorstwie oraz udziału pracowników w wypracowanym zysku?
podjął następującą uchwałę:
Przedstawiając Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne wskazane w sentencji uchwały Sąd Wojewódzki w Lublinie podniósł, iż dnia 20 maja 1994 r. strona pozwana kupiła zakład pracy, będący uprzednio pracodawcą powoda. Na mocy art. 23[1] Kp stała się zatem pracodawcą zatrudnionych w tym zakładzie pracowników. Pozwana Spółka zawarła z NSZZ "Solidarność" porozumienie, które w pkt II ust. 1 stanowi, iż "właściciel zobowiązuje się w okresie jednego roku od daty umowy notarialnej do przejęcia i stosowania zasady wynagradzania pracowników obowiązującego w prywatyzowanym przedsiębiorstwie według aktualnego porozumienia płacowego. Dotyczy to również udziału pracowników w wypracowanym zysku na poziomie odpisu w wysokości 8,5 proc. funduszu płac". Sąd pierwszej instancji zasądził na rzecz powoda dochodzoną kwotę tytułem udziału w zysku za rok obrachunkowy 1994/95. Sąd drugiej instancji wskazał, że podział zysku w przedsiębiorstwie państwowym /a taki status prawny miał zakład pracy przed jego nabyciem przez stronę pozwaną/ zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 24 września 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego /Dz.U. nr 24 poz. 123 ze zm./ należy do kompetencji ogólnego zebrania pracowników przedsiębiorstwa. Zdaniem tego Sądu po nabyciu przedsiębiorstwa przez pozwaną Spółkę kompetencje ogólnego zebrania pracowników zostały przejęte przez zgromadzenie wspólników, które zgodnie z art. 223 Kh podejmuje uchwały w sprawie podziału zysku. Można zatem uważać, iż porozumienie /pkt II ust. 1/ nie jest wystarczającą podstawą do nabycia przez pracowników prawa do nagrody z zysku, jako że nie było w tym zakresie uchwały zgromadzenia wspólników.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na przedstawione zagadnienie prawne należy odpowiedzieć twierdząco. Wynika to z dwóch przesłanek: charakteru prawnego tego porozumienia oraz interpretacji postanowienia dotyczącego nagród z zysku.
Co do pierwszego z tych zagadnień - co nie zostało uwypuklone w uzasadnieniu pytania prawnego - trzeba wskazać, iż orzecznictwo sądowe uznaje za ważne i skuteczne porozumienia zawarte przez związki zawodowe z przyszłym nabywcą zakładu pracy, odnoszące się do wynagrodzenia i innych uprawnień pracowniczych, jeżeli nie są one mniej korzystne dla pracownika niż to stanowią przepisy prawa pracy /tak wyrok Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 26 stycznia 1993 r., III APr 4/93 - OSP 1993 z. 11 poz. 228; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1993 r., I PZP 46/93 - OSNCP 1994 z. 6 poz. 131, OSP 1994 z. 10 poz. 193/. Umowa taka nie stanowiła źródła prawa pracy /a także nie jest nim obecnie, ponieważ nie jest oparta na ustawie - art. 9 par. 1 Kp w brzmieniu obowiązującym od dnia 2 czerwca 1996 r./, ma ona jednak charakter umowy na rzecz osoby trzeciej /to jest pracowników/. Na podstawie art. 393 par. 1 Kc w związku z art. 300 Kp osoby uprawnione /pracownicy/ mogą żądać bezpośrednio od dłużnika /pracodawcy/ spełnienia świadczenia. Aprobata ustawodawcy dla tego rodzaju porozumienia wynika także z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. nowelizującej Kodeks pracy. Przepis ten dopuszczał rejestrację jako zakładowego układu zbiorowego pracy takiego porozumienia dotyczącego wynagradzania, które zostało zawarte ze związkami zawodowymi. Z tego przepisu wynika wprost, iż nie mające podstawy ustawowej porozumienia zawierane przez pracodawcę /lub przyszłego pracodawcę/ dotyczące zasad wynagradzania - po rejestracji, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie - mogły być źródłem prawa /zakładowym układem zbiorowym pracy/.