Rozstrzyganie o tym, czy okres pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym podlega zaliczeniu do stażu służby żołnierza zawodowego, od którego zależy wysokość nagrody jubileuszowej żołnierza /art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o uposażeniu żołnierzy - Dz.U. 1992 nr 5 poz. 18 ze zm./ oraz do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia według stopnia wojskowego /art. 12 ust. 2 powołanej ustawy/ nie jest przedmiotem odrębnej sprawy administracyjnej załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.
Naczelny Sąd Administracyjny przy udziale Wiesława Czerwińskiego prokuratora Prokuratury Krajowej w sprawie ze skargi Józefa M. na decyzję Dowódcy Wojsk Lądowych z dnia 30 listopada 2000 r. (...) w przedmiocie odmowy zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia i do stażu, od którego uzależnione jest prawo do nagrody jubileuszowej po rozpoznaniu w dniu 24 września 2001 r. na posiedzeniu jawnym wątpliwości prawnej przekazanej przez skład orzekający Naczelnego Sądu Administracyjnego postanowieniem z dnia 12 czerwca 2001 r. II SA 135/01 do wyjaśnienia w trybie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./:
Czy rozstrzygnięcie organu wojskowego w przedmiocie zaliczenia do stażu służbowego żołnierza zawodowego uprawniającego do nagrody jubileuszowej oraz w przedmiocie zaliczenia do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia zasadniczego innych niż służba wojskowa, równorzędnych okresów zatrudnienia, ma charakter decyzji administracyjnej, która może być zaskarżona do Naczelnego Sądu Administracyjnego?
podjął następującą uchwałę:
Postanowieniem z dnia 12 czerwca 2001 r., II SA 135/01, skład orzekający zwrócił się na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów wątpliwości prawnej przytoczonej w sentencji uchwały.
Wątpliwość ta powstała przy rozpoznawaniu skargi J. M. na decyzję Dowódcy Wojsk Lądowych z dnia 30 listopada 2000 r. utrzymującej w mocy decyzję Komendanta Rejonu Logistycznego K. z dnia 26 września 2000 r. o odmowie zaliczenia skarżącemu okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców do wysługi lat, od której uzależniona jest wysokość uposażenia według stopnia wojskowego oraz do stażu służby, od którego uzależnione jest prawo do nagrody jubileuszowej.
W uzasadnieniu omawianego postanowienia Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż problematykę materialnoprawną w tym zakresie regulują przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o uposażeniu żołnierzy /Dz.U. nr 62 poz. 729/ oraz przepis art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy /Dz.U. nr 54 poz. 310/. Zdaniem Sądu orzekającego w sprawie II SA 135/01 źródłem podniesionej wątpliwości jest okoliczność, iż orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach dotyczących ustalenia wysługi lat lub stażu służby żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy, których zatrudnienie ma charakter administracyjnoprawnego stosunku służbowego, było rozbieżne. Początkowo przyjmowano, że ustalenie okresu służby jest czynnością, której efektem jest przyjęcie określonego stanu faktycznego, zgodnie z kryteriami zawartymi w przepisach obowiązującego prawa. Ustaleń w tym zakresie nie dokonuje się więc w formie decyzji administracyjnej, mogą one natomiast stanowić podstawę faktyczną decyzji, np. co do zaszeregowania funkcjonariusza, wysokości uposażenia, dodatków albo innych świadczeń, urlopu wypoczynkowego, czy też świadczeń emerytalnych i rentowych. Jako przykład skład orzekający powołał postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 września 1993 r. - II SA 1507/93 oraz podkreślił, że takie stanowisko zgodne było i jest z poglądem Sądu Najwyższego wyrażanym od dawana w podobnych sprawach. I tak w orzeczeniu z dnia 4 listopada 1971 r. I PR 344/71 /OSNCP 1972 z. 5 poz. 89/ Sąd Najwyższy uznał, ze postępowanie sądowe o ustalenie /art. 189 Kpc/ nie może być środkiem do uzyskania dowodów, które miałyby być wykorzystywane w postępowaniu rentowoadministracyjnym. W orzeczeniu z dnia 1 grudnia 1983 r. I PRN 189/83 /OSNCP 1984 z. 7 poz. 121/ Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że wnioskodawca nie ma interesu prawnego żądania przed organem rozstrzygającym spory o roszczenia pracownicze ustalenia rzeczywistej wysokości jego wynagrodzenia za pracę /art. 248 par. 1 pkt 6 Kpc/ dla celów emerytalnych, jeżeli jest możliwe wniesienie w odrębnym trybie przed organem rentowym sprawy o wysokość emerytury. Zaś w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1978 r. IV UZP 5/78 /OSNCP 1979 z. 1 poz. 1/ wyrażono pogląd, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, nie można w innym trybie dochodzić roszczenia, a w innym uprawnień do tego roszczenia. Także w uchwale z dnia 3 listopada 1994 r. - I PZP 45/94 Sąd Najwyższy konsekwentnie wyraził pogląd o nieprzysługiwaniu stronie roszczenia o ustalenie, gdy możliwe jest dochodzenie należności wynikającej z tego ustalenia.