1. Uprawnienie do zaliczenia na poczet podatku od umów nowych spółek podatku wcześniej zapłaconego od umowy spółki, na bazie kapitału którego te spółki powstały, dotyczyło następstwa prawnego polegającego na przekształceniu innej spółki lub połączeniu się innych spółek /art. 1 ust. 7 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych - Dz.U. nr 86 poz. 959 ze zm./ albo przejęciu przez Spółkę całego majątku innej spółki lub spółek /art. 1 ust. 8 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych/. Instytucje łączenia i przekształcania spółek nie mogą być utożsamiane z ich podziałem. Do każdej z nich odnosi się odrębny dział w tytule IV kodeksu spółek handlowych "Łączenie, podział i przekształcania spółek". Także regulacja zawarta w rozdziale 14 działu III Ordynacji podatkowej w 2002 r. wskazywała na odmienne traktowanie przez ustawodawcę sytuacji podatkowoprawnej podmiotów powstałych w wyniku łączenia, przekształcania i podziału spółek. Z podobnych względów także unormowania zawartego w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, dotyczącego zmiany umowy spółki nie można zastosować do spółki powstałej w wyniku podziału innej spółki. Uprawnienia, o których mowa w art. 1 ust. 7, 8 czy art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych mają charakter ulg podatkowych. Z tego powodu, biorąc pod uwagę wynikającą z art. 84 Konstytucji zasadę powszechności opodatkowania, zawierająca je regulacja nie może podlegać wykładni rozszerzającej, modyfikującej literalne brzmienie tych przepisów.
Sąd nie ma podstaw do dokonywania oceny zgodności rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, która weszła w życie dnia 1 stycznia 2001 r. i w rozpatrywanej sprawie została zastosowana do czynności cywilnoprawnej dokonanej 23 kwietnia 2002 r. z punktu widzenia zasad zawartych w Dyrektywach Rady Wspólnot Europejskich, dotyczących podatków pośrednich od gromadzenia kapitału, skierowanych do Państw Członkowskich. Harmonizacja polskiego prawa w okresie poprzedzającym wstąpienie Polski do Unii Europejskiej mogła polegać na dostosowywaniu obowiązujących rozwiązań prawnych do standardów unijnych w drodze interpretacji. Taki zabieg był jednak uprawniony jeśli na tle stosowania danej regulacji pojawiały się wątpliwości interpretacyjne, a nie w przypadku gdy, tak jak w rozpatrywanej sprawie, wykładnia gramatyczna przepisu pozwalała na odczytanie jego treści. W takiej sytuacji, nawet jeśli istniała rozbieżność pomiędzy prawem polskim a prawem europejskim, należy uznać, że racjonalny ustawodawca po podpisaniu Układu Stowarzyszeniowego, dotyczącego stowarzyszenia ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi w sposób świadomy opóźniał przyjęcie niektórych unijnych rozwiązań prawnych, do czego zresztą był uprawniony.
2. W art. 93 par. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ w brzmieniu obowiązującym w 2002 r. regulującym sytuacje osób prawnych powstałych w wyniku podziału osoby prawnej była mowa wyłącznie o sukcesji uprawnień przysługujących podmiotowi, który utracił byt na skutek podziału. Przepis ten, w przeciwieństwie do art. 93 par. 1, który normował sytuacje osób prawnych w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej lub połączenia się osób prawnych, nie dotyczył przejmowania przez następców prawnych, oprócz uprawnień, także obowiązków zlikwidowanej przez podział osoby prawnej.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej "T. A. P." Sp. z o.o. z siedzibą w B.-B. od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 10 grudnia 2003 r. I SA/Ka 2928/02 w sprawie ze skargi kasacyjnej "T. A. P." Sp. z o.o. z siedzibą w B.-B. na decyzję Izby Skarbowej w K. Ośrodek Zamiejscowy w B.-B. z dnia 30 października 2002 r. (...) w przedmiocie zwrotu nadpłaty podatku od czynności cywilnoprawnych - oddala skargę kasacyjną; (...).
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 grudnia 2003 r. I SA/Ka 2928/02 Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach oddalił skargę na decyzję Izby Skarbowej w K. Ośrodka Zamiejscowego w B.-B. z dnia 30 października 2002 r. (...).
W decyzji tej organ podatkowy drugiej instancji utrzymał w mocy decyzję Drugiego Urzędu Skarbowego w B.-B. z dnia 19 sierpnia 2002 r., którą odmówiono "T. A. P." sp. z o.o. w B.-B. stwierdzenia nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 92.571 zł. Podatek został pobrany przez płatnika - notariusza na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych /Dz.U. nr 86 poz. 959 ze zm./, przy sporządzeniu dnia 23 kwietnia 2002 r. umowy tej spółki. Spółka została zawiązana, podobnie jak "T. I. P." sp. z o.o., w wyniku podziału "T." S.A., dokonanego uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy z tego dnia. W uchwale postanowiono o utworzeniu dwóch spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i przeniesieniu na nie całego majątku dzielonej spółki akcyjnej w zamian za udziały nowych spółek.
Sąd, dokonując kontroli przedstawionej wyżej decyzji Izby Skarbowej, uznał ją za zgodna z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. "k" ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, wprowadzającym generalną zasadę opodatkowania umów spółek. Zdaniem Sądu notariusz prawidłowo pobrał podatek od czynności cywilnoprawnych; tym samym nie było podstaw do stwierdzenia jego nadpłaty. Do okoliczności, w których powstała spółka nie miał zastosowania art. 1 ust. 7 tej ustawy, który stanowi, że w każdym przypadku łączenia lub przekształcenia spółki następuje zaliczenie wcześniej uiszczonego podatku od czynności cywilnoprawnych na poczet podatku należnego innej spółki, która powstała w wyniku przekształcenia lub łączenia się. Zmniejszenie obciążeń podatkowych nie może natomiast nastąpić w przypadku podziału spółki, gdyż przepis ten nie przewiduje zaliczenia uprzednio zapłaconego podatku wówczas, gdy spółka powstała w wyniku podziału innej spółki.
Pełnomocnik skarżącej - radca prawny wniósł na opisany wyżej wyrok skargę kasacyjną powołując się na art. 173 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ w zw. z art. 101 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1271 ze zm./. Na podstawie art. 174 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zarzucił temu orzeczeniu naruszenie art. 93 par. 6 Ordynacji podatkowej, art. 1 ust. 7 i 8 oraz art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, co spowodowało odmowę pomniejszenia podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy spółki powstałej w wyniku podziału o podatek zapłacony od umowy spółki ulegającej podziałowi.
W związku z tymi zarzutami pełnomocnik domagał się uchylenia w całości powołanego wyżej wyroku NSA i orzeczenia zgodnie z żądaniem skargi z dnia 29 listopada 2002 r. na podstawie art. 188 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi tj. uchylenia wymienionej decyzji Izby Skarbowej w K. z dnia 30 października 2002 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Drugiego Urzędu Skarbowego w B.-B. z dnia 19 sierpnia 2002 r., ewentualnie przekazania sprawy do rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu, oraz zwrotu kosztów postępowania sądowego według norm przewidzianych.