Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Adam Bącal (spr.), Sędzia NSA Janusz Zubrzycki, Sędzia NSA Bartosz Wojciechowski, Protokolant Dorota Pawlicka, po rozpoznaniu w dniu 1 września 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej M. Sp. z o. o. w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 5 lutego 2015 r. sygn. akt I SAB/Ol 24/14 w sprawie ze skarg M. Sp. z o. o. w W. w przedmiocie przewlekłego prowadzenia przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w O. postępowania kontrolnego w sprawie podatku od towarów i usług za marzec i kwiecień 2014 r. 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie, 2) zasądza od Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w O. na rzecz M. Sp. z o. o. w W. kwotę 480 zł (słownie: czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami podatkowymi.
1.1. Wyrokiem z 5 lutego 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, w sprawie o sygn. akt I SAB/Ol 24/14, oddalił skargi M. sp. z o.o. z siedzibą w W. - nazywanej dalej "Spółką", na przewlekłe prowadzenie przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w O. postępowania kontrolnego w sprawie podatku od towarów i usług za marzec i kwiecień 2014 r.
1.2. Sąd pierwszej instancji przedstawił następujący stan sprawy. Postanowieniami z dnia 14 maja 2014 r. i 3 czerwca 2014 r. Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej wszczął postępowania kontrolne odpowiednio za marzec i kwiecień 2014 r. Przedmiotem postępowania kontrolnego była rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania oraz odliczenia i wpłacenia podatku od towarów i usług.
Przed upływem terminu określonego w art. 284b § 1 i 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), dalej powoływanej jako "O.p.", Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej kilkukrotnie zawiadamiał Spółkę o przedłużeniu terminu zakończenia kontroli. Jako przyczynę przedłużenia kontroli podatkowych i postępowań kontrolnych organ wskazywał konieczność zebrania materiału dowodowego niezbędnego do ustalenia stanu faktycznego sprawy. W innych pismach organ podawał natomiast, że z przeprowadzonych dotychczas czynności kontrolnych wynika, że Spółka dokonywała wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, od których nie został odprowadzony należny podatek od towarów i usług przez podmioty, które na wcześniejszych etapach wykazywały uczestnictwo w obrocie tym towarem na terenie kraju.
1.3. Skarżąca złożyła dwa ponaglenia na niezałatwienie sprawy - postępowań kontrolnych we właściwym terminie. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej wydał w tym zakresie postanowienie z 15 października 2014 r., w którym uznał ponaglenia za bezzasadne.
2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.
2.1. W skargach skierowanych do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie Spółka wniosła o zobowiązanie organu do zakończenia postępowania kontrolnego w określonym terminie oraz wymierzenie organowi grzywny. Spółka podniosła zarzut naruszenia art. 121 § 1 i 2, art. 125 § 1, art. 139 § 1 oraz art. 140 § 1 Ordynacji podatkowej.
Zdaniem Spółki, wyjaśnienia przedstawione przez Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej były zdawkowe, niejasne, nieracjonalne i nieprzekonywujące. Organ kontroli prowadzi postępowanie w sposób nieefektywny, podejmując w znacznych odstępach czasu czynności, które nie przyczyniają się do wyjaśnienia sprawy.
2.2. W odpowiedzi na skargi Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej wniósł o ich oddalenie. Organ wyjaśnił, że dalsze czynności są niezbędne, ponieważ w sprawach tych zachodzi podejrzenie popełnienia przestępstw karnoskarbowych - polegających na wyłudzeniu zwrotu podatku od towarów i usług. Biorąc pod uwagę przepisy o ustawie o kontroli skarbowej oraz Ordynacji podatkowej, organ nie jest zobowiązany do wyjaśnienia, jakie konkretnie dowody zamierza jeszcze zebrać.