Skarga kasacyjna na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie określenia kwoty długu celnego
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Stukan-Pytlowany (spr.) Sędzia NSA Maria Myślińska Sędzia NSA Piotr Pietrasz Protokolant Patrycja Czubała po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2017 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej B. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 maja 2015 r. sygn. akt III SA/Po 1331/14 w sprawie ze skargi B. J. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie określenia kwoty długu celnego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie strona 1/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt III SA/Po 1331/14 oddalił skargę B. J. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu z dnia [...] lipca 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej dotyczącej określenia kwoty długu celnego.

Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia: W dniu [...] listopada 2002 r. skarżąca złożyła w Oddziale Celnym w N. T. zgłoszenie celne uzupełniające SAD OBR nr [...] sporządzone na podstawie wpisu do rejestru procedury uproszczonej z dnia [...] października 2002 r. pod poz. nr 92.

Decyzją z dnia [...] listopada 2004 r. Naczelnik Urzędu Celnego w L. uznał za nieprawidłowe powyższe zgłoszenie celne w procedurze uproszczonej oraz zgłoszenie celne uzupełniające w części dotyczącej stawki celnej i kwoty długu celnego.

Po rozpatrzeniu odwołania strony Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. uchylił powyższą decyzję w części dotyczącej wezwania do zapłaty odsetek wyrównawczych i umorzył postępowanie w tym zakresie, w pozostałej części decyzję pozostawił bez zmian.

B. J. wniosła skargę na decyzję organu II instancji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, która została oddalona prawomocnym wyrokiem z dnia 11 marca 2009 r., sygn. akt III SA/Po 518/07.

Pismem z dnia [...] kwietnia 2014 r. skarżąca zwróciła się do organu II instancji z wnioskiem o stwierdzenie nieważności jego decyzji z dnia [...] kwietnia 2007 r. Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu decyzją z dnia [...] czerwca 2014 r. na podstawie art. 249 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. z 2012 r., poz. 749 ze zm. dalej: o.p.) oraz art. 262 i art. 2652 pkt 1 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. Kodeks celny (Dz.U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 z późn. zm., dalej: kodeks celny), art. 26 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 623 ze zm.) odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności powyższej decyzji. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że dług celny powstał w dniu [...] października 2002 r., natomiast zgodnie z art. 2652 pkt 1 kodeksu celnego organ celny nie wszczyna lub odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, jeżeli od daty powstania długu celnego upłynęły 3 lata. Taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Decyzją z dnia [...] lipca 2014 r. Dyrektor Izby Celnej w Poznaniu utrzymał ww. zaskarżoną decyzję w mocy, podzielając zawarte w niej ustalenia faktyczne i rozważania prawne dotyczące 3-letniego terminu z art. 2652 pkt 1 kodeksu celnego. Sąd I instancji rozpoznając skargę wskazał, iż istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, jaki charakter prawny ma trzyletni termin, określony w art. 2652 pkt 1 kodeksu celnego oraz jakie skutki prawne (procesowe) powoduje jego upływ. W ocenie Sądu I instancji przepis ten miał bezpośrednie zastosowanie w niniejszej sprawie. Stanowi on, że jeżeli upłynęły trzy lata od dnia powstania długu celnego, organ celny nie wszczyna bądź odmawia wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Na mocy art. 25 obowiązującej od dnia 1 maja 2004 r. ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo celne (Dz U Nr 68, poz. 623 ze zm.) dotychczasowe przepisy celne, czyli m. in. ustawa z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny (Dz. U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 z późn. zm.) utraciły ważność. Z mocy jednak art. 26 tej ustawy przepisy dotychczasowe (procesowe i materialne) stosuje się do spraw dotyczących długu celnego, jeżeli dług celny powstał przed dniem akcesji Polski do UE, czyli przed dniem 1 maja 2004 r., jak miało to miejsce w niniejszej sprawie. Zdaniem Sądu, organ celny zasadnie stwierdził, że w sprawie miały zastosowanie regulacje prawne kodeksu celnego. W myśl art. 262 tego aktu prawnego do postępowania w sprawach celnych stosuje się odpowiednio przepisy działu IV Ordynacji podatkowej z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego. Pierwszeństwo mają zatem przepisy kodeksu celnego. W ocenie WSA twierdzenie skarżącej, iż organ celny powinien zastosować w sprawie przepisy ogólne Ordynacji podatkowej regulujące postępowania w sprawach podatkowych (pozwalające na wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej) nie jest uzasadnione. W tym przypadku przepisy kodeksu celnego zawierają normy o charakterze szczególnym, wyłączającym zastosowanie Ordynacji podatkowej. Powyższy 3 - letni termin jest terminem nieprzywracalnym, co wynika wprost z treści art. 11 kodeksu celnego. W niniejszej sprawie dług celny powstał w dniu [...] października 2002 r. Złożenie przez skarżącą wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, pismem z dnia [...] kwietnia 2014 r., w kontekście powyższych rozważań, w ocenie Sądu, słusznie uznano za spóźnione. Możliwość wszczęcia takiego postępowania istniała wyłącznie do dnia [...] października 2005 r. Sąd podkreślił, że w świetle przytoczonych przepisów upływ omawianego terminu musi powodować wydanie przez organ decyzji odmawiającej wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji. Na tym wstępnym etapie postępowania nie bada się, czy rzeczywiście istniały jakiekolwiek przesłanki merytoryczne do stwierdzenia nieważności decyzji. Zatem wskazane przez autorkę skargi okoliczności, które w jej ocenie, należało zakwalifikować jako przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji, nie mogły być brane pod uwagę także przez Sąd w niniejszym postępowaniu. Sąd I instancji wskazał, że przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszej sprawie jest wyłącznie decyzja o odmowie wszczęcia postępowania. Organy celne, po upływie trzyletniego okresu od dnia powstania długu celnego, nie mogły merytorycznie załatwić wniosku skarżącej, a jedynie ograniczyć się do stwierdzenia niedopuszczalności wszczęcia postępowania objętego wnioskiem. Sąd stwierdził też, że niezależnie od powyższego zaistniała kolejna przesłanka negatywna uniemożliwiająca organowi celnemu wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności. Zgodnie z art. 249 § 1 pkt 2 O.p. organ podatkowy wydaje decyzję o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ostatecznej, jeżeli sąd administracyjny oddalił skargę na tę decyzję, chyba że żądanie oparte jest na przepisie art. 247 § 1 pkt 4 O.p. Regulacja ta stosownie do art. 262 Kodeksu celnego winna w sprawie znaleźć zastosowanie wprost, gdyż w tym zakresie odmiennie niż w przypadku negatywnej przesłanki odnoszącej się do upływu prawnego terminu, przepisy Kodeksu celnego kwestii tej w żaden sposób nie regulują. W rozpoznawanej sprawie WSA w Poznaniu prawomocnym wyrokiem z dnia 11 marca 2009 r. (sygn. akt III SA/Po 518/07) oddalił skargę na decyzję z dnia [...] kwietnia 2007 r. Dyrektora Izby Celnej w Poznaniu, a żądanie stwierdzenia nieważności dotyczące tej decyzji nie opiera się na przepisie art. 247 § 1 pkt 4 O.p., tj. nie wskazuje, aby decyzja ta dotyczyła sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną.

Strona 1/10