Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędziowie NSA Janina Antosiewicz, Leszek Włoskiewicz ( spr.), Protokolant Anna Harwas, po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. M. - działającej w imieniu małoletniej córki K. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2005r. sygn. akt II SA/Wa 51/05 w sprawie ze skargi M. M. działającej w imieniu małoletniej córki K. A. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] w przedmiocie świadczenia w drodze wyjątku 1. oddala skargę kasacyjną, 2. przyznaje adw. P. R. od Skarbu Państwa kwotę na 293 zł (dwieście dziewięćdziesiąt trzy) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2005 r. II SA/Wa 51/05, oddalił skargę M. M., działającej w imieniu małoletniej córki K. A., na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] [...], utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia [...] [...], którą odmówiono wnioskodawczyni przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku.
Sąd podzielił stanowisko Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że nie zachodzą szczególne okoliczności - w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) - z powodu których ojciec dziecka sam nie uzyskał prawa do świadczeń, jeżeli - do chwili śmierci w wieku 49 lat - przepracował 20 lat 6 miesięcy i 23 dni, lecz w ostatnim dziesięcioleciu podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia tylko przez okres 2 lat 1 miesiąca i 11 dni, od ostatniego zaś okresu ubezpieczenia w styczniu 1997 r., związanego z pobieraniem zasiłku dla bezrobotnych, do chwili śmierci w 2003 r., przez okres ponad 6 lat nie wykazano żadnego okresu pracy potwierdzonego opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne i z akt nie wynika, aby nie mógł podjąć zatrudnienia zwłaszcza, że nie została orzeczona całkowita niezdolność do pracy.
Wnosząc skargę kasacyjną M. M., działająca w imieniu córki K. A., a zastępowana przez ustanowionego z urzędu pełnomocnika, jako jej podstawy przytoczyła:
1. "naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 83 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), polegające na ustaleniu, że ojciec małoletniej - C. A. przed śmiercią nie spełniał przesłanek do otrzymania świadczenia w drodze wyjątku (i tym samym nie spełnia przesłanek skarżąca jako "pozostały członek rodziny"), podczas gdy w rzeczywistości nie mógł on podjąć pracy wskutek całkowitej do niej niezdolności faktycznej, a skarżąca nie ma niezbędnych środków utrzymania, a ponadto skarżąca ze względu na wiek, nie może podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym,
2. naruszenie przepisów o postępowaniu, w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, w rozumieniu art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, tj. art. 106 § 2, 3 i 5 oraz art. 113 § 1 tej ustawy, przez nieprzeprowadzenie dowodów uzupełniających z urzędu w zakresie dokumentacji lekarskiej dotyczącej C. A. w zakresie choroby wrzodowej na jaką cierpiał oraz przyczyny jego zgonu - samobójstwo pod kątem umożliwiającym ocenę, czy jego stan zdrowia - stany depresyjne i choroba wrzodowa, uniemożliwiały mu całkowicie podjęcie pracy w ostatnim dziesięcioleciu przed śmiercią.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podano przede wszystkim, że sąd nie powinien uznać sprawy za wyjaśnioną, lecz z urzędu dopuścić odpowiednie dowody, np. z dokumentacji lekarskiej aby ustalić, czy ojciec dziecka był rzeczywiście zdolny do pracy - jeżeli cierpiał na chorobę wrzodową i zmarł śmiercią samobójczą - czy też, właśnie z powodu choroby, zachodziły szczególne okoliczności, wskutek których nie mógł spełnić warunków wymaganych do uzyskania stosownego świadczenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Nie doszło bowiem do naruszenia przez sąd art. 83 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż w sprawie nie zostało wykazane, że zachodzą szczególne okoliczności, o których mowa w przepisie i wykazanie takich okoliczności nie należało do Sądu.
Stosownie do art. 133 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd wydaje wyrok na podstawie akt sprawy, dysponuje więc tylko dowodami zebranymi w toku postępowania administracyjnego, przy czym - jak stanowi art. 106 § 3 powołanej ustawy, będący przepisem szczególnym - może z urzędu lub na wniosek stron, przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów.
Nawet pomijając, że przeprowadzenie dowodu uzupełniającego nie jest obowiązkiem sądu, w żadnym razie nie można zarzucać sądowi naruszenia tego przepisu w sytuacji, kiedy nowe dokumenty ani nie zostały przedstawione, ani też nie wskazano, gdzie są dostępne, wreszcie nie twierdzono, aby w ogóle istniały.
Wobec powyższego, orzeczono jak w sentencji na mocy art. 184 i art. 250 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.