Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Leszek Włoskiewicz (spr.), Sędziowie NSA Zbigniew Rausz, Joanna Runge-Lissowska, Protokolant Tomasz Zieliński, po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2006r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej G. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2005r. sygn. akt II SA/Wa 2418/04 w sprawie ze skargi G. M. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie świadczenia w drodze wyjątku uchyla zaskarżony wyrok oraz decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia [...] Nr [...]
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 10 maja 2005 r. II SA/Wa 2418/04 oddalił skargę G. M. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] nr [...] utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia [...] nr [...], którą odmówiono skarżącemu przyznania w drodze wyjątku renty z tytułu niezdolności do pracy.
Skarżący (urodzony w 1966 r.) legitymuje się okresem ubezpieczenia wynoszącym tylko 9 lat i 4 miesiące i 19 dni, przy czym ostatni okres składkowy przypada na dzień 31 stycznia 1992 r., natomiast od tej daty do daty powstania całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (1 stycznia 2004 r.) nie wykonywał zatrudnienia lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym, i dlatego sąd podzielił stanowisko Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, że nie zachodzą szczególne okoliczności, o jakich mowa w art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), gdyż sam fakt rejestracji jako osoba bezrobotna takiej okoliczności nie stanowi, zwłaszcza że skarżący zamieszkuje w dużym mieście (Wrocław), nie zaś w miejscowości zagrożonej strukturalnym bezrobociem, i w 1997 r. przez 3 miesiące pracował w Niemczech, był więc zdolny do pracy.
Wnosząc skargę kasacyjną G. M. jako jej podstawę przytoczył naruszenie prawa materialnego, tj. art. 83 ust. 1 powołanej wyżej ustawy "przez przyjęcie, iż skarżącemu nie przysługuje renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w drodze wyjątku, mimo iż z ustaleń Sądu wynika, że skarżący spełnia warunki określone w cytowanym przepisie, w szczególności zaś nie ma niezbędnych środków utrzymania i nie może podjąć zatrudnienia z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy".
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podano przede wszystkim, że "skarżący był bezrobotnym specjalnego rodzaju, osobą chorą, która z uwagi na stan zdrowia nie mogła podjąć zatrudnienia".
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna ma usprawiedliwioną podstawę, chociaż uzasadnienie skargi nie tłumaczy tej podstawy dostatecznie jasno.
Stosownie do art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, świadczenie w drodze wyjątku można przyznać osobom, które - aby ograniczyć się tylko do tego aspektu - wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają ustawowych warunków do uzyskania prawa do emerytury lub renty.
Za szczególną okoliczność, w rozumieniu powołanego przepisu, uważa się zwłaszcza - o czym zresztą mowa w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku - zdarzenie lub stan wyłączający aktywność zawodową danej osoby z powodu niemożności przezwyciężenia ich skutków, nie zostało zaś wszechstronnie wyjaśnione, czy taka sytuacja nie zachodzi w przedmiotowej sprawie.
Skarżący bowiem orzeczeniem lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 marca 2004 r. został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji od dnia 1 stycznia 2004 r. (wobec nasilenia objawów choroby w styczniu 2004 r.) z powodu przede wszystkim schizofrenii paranoidalnej o ciężkim przebiegu.
Z orzeczenia lekarskiego nie wynika, aby to schorzenie powstało nagle, od wskazanej daty, wymaga zatem ustalenia, czy schizofrenia mogła rozwinąć się wcześniej i powodować co najmniej psychiczną niezdolność skarżącego do podjęcia zatrudnienia, jeżeli nie był w stanie kierować swoim postępowaniem.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na mocy art. 188 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.