Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk sędzia NSA Tamara Dziełakowska sędzia del. WSA Mariusz Kotulski (spr.) Protokolant asystent sędziego I.W. po rozpoznaniu w dniu 18 września 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E.D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 września 2016 r. sygn. akt I SA/Wa 185/16 w sprawie ze skargi E.D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrokiem z dnia 30 września 2016 r. (sygn. akt I SA/Wa 185/16), oddalił skargę E.D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] listopada 2015 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
Organ ustalił, że umową sprzedaży z dnia [...] kwietnia 1932 r. E.D. nabył od swoich rodziców "niepodzielną połowę ośmiu morgów [...] kw. [...] czyli czterech hektarów siedmiu tysięcy stu siedemdziesięciu kw. metrów z osady włościańskiej nr [...] w O. i niepodzielną połowę osady włościańskiej nr [...] w U., mającej ogólnej przestrzeni sto trzy kw. pręty, czyli tysiąc dziewięćset dwadzieścia dwa kw. metry, wraz z odnośnymi prawami i przynależnościami, tudzież jedną czwartą domu, jedną czwartą obory i jedną czwartą część stodoły".
Przedmiotowa nieruchomość została przejęta przez Skarb Państwa na podstawie art. 2 ust. 1 lit. b dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r., Nr 3, poz. 13), dalej jako "dekret", tj. jako nieruchomość będąca własnością obywateli Rzeszy niemieckiej nie-Polaków i obywateli polskich narodowości niemieckiej. Następnie orzeczeniem Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...], dalej jako "PPRN", z dnia [...] września 1955 r. Nr [...] nadano J.K. nieruchomość pochodzącą z majątku E.D., o powierzchni [...] ha, położoną w L. (ok. [...] arów) ul. [...] i we wsi O., W. ([...] ha).
Z kolei w dniu [...] czerwca 1958 r. wydano na nazwisko J.K. dokument nadania ziemi Nr [...] potwierdzający, że na podstawie ww. orzeczenia PPRN osoba ta otrzymała na własność nadział ziemi, na który składały się ww. nieruchomości.
Decyzją z dnia [...] czerwca 1960 r. nr [...] przejęło na własność Skarbu Państwa nieruchomość zabudowaną o obszarze ok. [...] ha, położoną w L. (ok. [...] arów) i we wsi O., W. ([...]ha), stanowiącą własność E.D.
Sąd Okręgowy w [...] wyrokiem z dnia [...] lipca 2011 r. sygn. akt [...] oddalił powództwo E.D. o ustalenie nieistnienia przesłanek przejęcia na rzecz Skarbu Państwa i wydanie nieruchomości wskazując, że w stanie faktycznym i prawnym z daty zamknięcia rozprawy w obiegu funkcjonowała decyzja z dnia [...] czerwca 1960 r. wydana na podstawie art. 9 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.U. nr 17, poz. 71), dalej jako "u.s.p.n.r." Zatem dopiero stwierdzenie nieważności ww. decyzji umożliwi dochodzenie przez E.D. roszczeń na drodze procesu cywilnego.
E.D. działając zgodnie ze wskazaniami sądu cywilnego doprowadziła do stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] czerwca 1960 r. nr [...] (decyzja ostateczna Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...]).
Następnie wnioskiem z dnia 2 lutego 2015 r. E.D. wystąpiła do Wojewody o stwierdzenie nieważności "decyzji o nadaniu własności nieruchomości (przejętej od spadkobierców W.D.) zabudowanej o powierzchni [...] ha, położonej w L. (ok. [...] arów) UL. [...] i we wsi O., W. ([...] ha)". Wojewoda rozpatrując ten wniosek wskazał na treść art. 28 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 ze zm.), dalej jako "k.p.a.", zgodnie z którym stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Do uruchomienia postępowania administracyjnego nie wystarczy przekonanie osoby o statusie strony ani też wniesienie podania lub żądania w interesującej ją sprawie. Musi istnieć obiektywny, regulowany przepisami powszechnie obowiązującymi, interes prawny lub obowiązek podmiotu inicjującego postępowanie lub żądającego udziału w nim. Biorąc pod uwagę powyższe organ przyjął, że złożony przez E.D. wniosek jest niedopuszczalny, a niedopuszczalność ma charakter podmiotowy. Wnioskodawczyni nie miała bowiem legitymacji procesowej do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nieważności dokumentu nadania ziemi z dnia [...] czerwca 1958 r. Nr [...]. W dacie jego wydania zarówno wnioskodawczyni jak i jej poprzednikowi prawnemu nie przysługiwał interes prawny wynikający z przepisu materialnego, a więc tytuł prawnorzeczowy do nieruchomości. Tytuł ten przysługiwał J.K. na mocy orzeczenia PPRN z dnia [...] września 1955 r. Nr [...]. Natomiast E.D. nie przedłożyła dokumentu wskazującego posiadanie przez nią praw do spadku po J.K.