Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) sędzia NSA Zygmunt Zgierski Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 4 czerwca 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 16 maja 2006 r. sygn. akt II SA/Kr 624/05 w sprawie ze skargi Dyrektora Izby Skarbowej w [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 16 maja 2006 r., sygn. akt II SA/Kr 624/05 oddalił skargę Dyrektora Izby Skarbowej w [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji uwłaszczeniowej. W uzasadnieniu przypomniał, że decyzją z dnia [...], nr [...], na podstawie art. 156 § l pkt 2, art. 157 § l i 2 i art. 158 § l kpa. Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło nieważność decyzji wydanej przez Zarząd Miasta [...] z dnia [...], znak: [...] w części dotyczącej stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w [...] prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oznaczonej jako działka ew. nr 24/2 obr. 87 oraz prawa własności budynków położonych na tej działce. W uzasadnieniu tej decyzji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wskazało, że z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji wydanej przez Zarząd Miasta [...] z dnia [...], wystąpił pełnomocnik S. J. K. Podniósł on, że decyzja Zarządu Miasta [...] w sposób rażący narusza przepis art. 2 ust. l, 2 i 3 oraz art. 2a ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 ze zm.). Istnienie bowiem w dniu 5 grudnia 1990 r. materialnego roszczenia o zwrot nieruchomości, w świetle regulacji zawartej we wzmiankowanych przepisach wyklucza, zdaniem pełnomocnika wnioskującej, wydanie przez właściwy organ orzeczenia stwierdzającego nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego i własności budynków. Powołał się w tym względzie na orzecznictwo sądowe i poglądy doktryny. Właściwy w sprawie organ, mimo istnienia materialnego roszczenia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości orzekł jednak o stwierdzeniu nabycia z mocy prawa wieczystego użytkowania nieruchomości i własności budynków wbrew wyraźnemu zakazowi płynącemu z powołanych przepisów naruszając tym samym prawa osób trzecich, którym służy roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Powstały wiec skutki niedające się pogodzić z zasadami ustrojowymi, takimi jak praworządność i ochrona własności oraz negatywnie rzutujące na społeczny wymiar decyzji. Wyczerpuje to przesłankę do stwierdzenia nieważności decyzji, o której mowa w art. 156 § l pkt 2 kpa.
W ocenie prawnej WSA w Krakowie postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest samodzielnym postępowaniem administracyjnym, którego istotą jest jedynie ustalenie, czy dana decyzja jest dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 § l pkt 2 kpa W postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada ogólnej trwałości decyzji administracyjnych (art. 16 § l kpa), zaś stwierdzenie nieważności jest instytucją umożliwiającą wycofanie z obrotu prawnego decyzji administracyjnych dotkniętych najcięższymi wadami materialnoprawnymi.
W ocenie składu orzekającego decyzja Zarządu Miasta [...] z dnia [...], znak: [...] w części orzekającej o nabyciu prawa użytkowania wieczystego działki nr 24/2 i prawa własności budynków położonych na tej działce posiadała wadę skutkującą stwierdzeniem jej nieważności w dacie jej wydania. W świetle art. 2 ust. 1-3 w zw. z art. 2a ustawy z 29 września r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości nabycie prawa użytkowania wieczystego z mocy prawa, w trybie powołanej ustawy, jest możliwe w sytuacji, gdy nie narusza ono praw osób trzecich, a więc, gdy nie istnieją uprawnienia tych osób do nieruchomości. Istniejące uprawnienie osoby trzeciej wyłącza nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego nieruchomości.