Skarga o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej wyrokiem NSA w sprawie ze skargi kasacyjnej Banku Spółdzielczego od wyroku WSA w Warszawie sygn. akt I SA 1281/03 w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska Sędziowie Małgorzata Stahl (spr.) NSA Marek Stojanowski Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi Banku Spółdzielczego w [...] o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej wyrokiem NSA z dnia 11.05.2006r. sygn. akt. I OSK 533/05 w sprawie ze skargi kasacyjnej Banku Spółdzielczego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 listopada 2004 r. sygn. akt I SA 1281/03 w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej oddala skargę o wznowienie postępowania sądowego

Uzasadnienie strona 1/2

Wyrokiem z dnia 17 listopada 2004 r., sygn. akt I SA 1281/03 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, podzielając stanowisko organu, oddalił skargę Banku Spółdzielczego w [...] na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 maja 2003 r. nr [...], odmawiającą wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji, komunalizującej działkę nr 4296/10 nr KW 28549.

W skardze kasacyjnej od tego wyroku zarzucono naruszenie prawa materialnego: art. 222 § 1 kc przez błędne przyjęcie, że stronie skarżącej nie przysługiwało prawo własności (współwłasności) do spornej nieruchomości, co mogło być rozstrzygnięte w toku postępowania administracyjnego po wznowieniu postępowania komunalizacyjnego, do którego to postępowania organy administracji, jak też Sąd pierwszej instancji, nie dopuszczały odmawiając prawa strony; art. 204 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i przepisów ustaw komunalizacyjnych przez błędne przyjęcie, że prawo strony do żądania przeniesienia na Bank wieczystego użytkowania jest prawem nieprzemijającym w sytuacji, gdy Gmina zbywając sporną nieruchomość natychmiast pozbawia stronę możliwości przeniesienia na skarżącą Spółdzielnię praw własności lub wieczystego użytkowania oraz naruszenie istotne przepisów postępowania mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a w szczególności art. 10 § 1 kpa i 28 kpa przez uniemożliwienie stronie skarżącej udziału w sprawie i błędne przyjęcie, że Bankowi Spółdzielczemu nie przysługuje prawo strony w sytuacji, gdy decyzja komunalizacyjna narusza uprawnienia strony skarżącej do nieruchomości przysługujące nawet z pominięciem postępowania komunalizacyjnego, a także naruszenie art. 145 § 1 pkt 1 kpa przez nieuwzględnienie z urzędu, że w postępowaniu komunalizacyjnym nastąpiło sfałszowanie karty inwentaryzacyjnej, która była podstawą do wydania decyzji, a który to fakt powinien uruchomić wszczęcie w sprawie komunalizacyjnej postępowania w drodze wznowienia z urzędu.

Oddalając tę skargę kasacyjną Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 maja 2006 r. I OSK 533/05 stwierdził, że zarzut naruszenia prawa materialnego nie mógł być uznany za trafny, bowiem skarżącemu Bankowi Spółdzielczemu nie przysługiwało prawo własności do spornej nieruchomości. Decyzja, o weryfikację której zwrócił się Bank Spółdzielczy, została wydana na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 z późn. zm.). W myśl tego przepisu mienie ogólnonarodowe (państwowe) należące do rad narodowych i terenowych organów stopnia podstawowego stało się ex lege w dniu wejścia w życie powołanej ustawy własnością właściwych gmin. Stroną postępowań mógł być Skarb Państwa oraz gmina, zaś inne podmioty mogły jedynie uczestniczyć w postępowaniu komunalizacyjnym, a także domagać się weryfikacji decyzji wydanych w tym postępowaniu, tylko w przypadku wykazania tytułu prawnorzeczowego do komunalizowanej nieruchomości. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że z dokumentacji załączonej do akt wynika, iż działka gruntu nr 4296/10 stanowiła własność Skarbu Państwa, którą Skarb Państwa nabył w drodze zasiedzenia z dniem 2 stycznia 1985 r. W myśl art. 48 kodeksu cywilnego z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych budynki stanowią część składową gruntu, a zatem nie mogą być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych (art. 47 § 1 kc). Wybudowanie na działce nr 4296/10 budynku, którego współinwestorem był Bank Spółdzielczy, nie zmieniło więc stanu prawnego nieruchomości, która w dalszym ciągu wraz z obiektem budowlanym stanowiła własność Skarbu Państwa. Udział w inwestycji nie stwarzał dla Banku praw rzeczowych do nieruchomości, a jedyne mógł stanowić podstawę do roszczeń z tytułu poniesionych nakładów. Dlatego zarzut skargi kasacyjnej naruszenia przepisu art. 222 § 1 kc uznano za chybiony, tym bardziej że przepis ten nie miał zastosowania przed Sądem I instancji. Podobnie zarzut naruszenia przepisu art. 204 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 z późn. zm.) Sąd uznał za niesłuszny - przepis ten stanowi o roszczeniu przysługującym spółdzielni oraz innym osobom prawnym o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu oraz o przeniesienie własności budynków znajdujących się na nich. Roszczenie o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, realizowane według stanu prawnego na dzień 5 grudnia 1990 r., nie stwarzało prawa podmiotowego dla Banku do udziału w postępowaniu komunalizacyjnym, które odnosiło się do stanu prawnego władania gruntem na dzień 27 maja 1990 r. Komunalizacja gruntu wywołuje bowiem ten skutek, iż realizacja roszczenia następuje przez zawarcie umowy z aktualnym właścicielem gruntu, którym po komunalizacji staje się gmina. Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż skarga kasacyjna ograniczała się do wskazania przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, których bezpośrednio Sąd I instancji nie stosował, jednakże oceniając legalność zaskarżonej decyzji trafnie przyjął, iż skarżący Bank Spółdzielczy nie posiadał przymiotu strony w rozumieniu art. 28 kpa w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji komunalizacyjnej. Za niezasadny uznano także zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 kpa oraz żądanie zobowiązania organu do wznowienia postępowania z powodu zarzutu sfałszowania karty inwentaryzacyjnej w tej sprawie.

Strona 1/2