Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Lech Sędzia NSA Janina Antosiewicz (spr.) Sędzia WSA del. Jolanta Rudnicka Protokolant Barbara Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 23 września 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezesa Rady Ministrów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2008 r. sygn. akt II SA/Wa 1239/08 w sprawie ze skargi B. A.-J. na decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] sierpnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania renty specjalnej oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 5 grudnia 2008 r. sygn. akt II SA/Wa 1239/08 uwzględniając skargę B. A-J. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Rady Ministrów z dnia [...] czerwca 2008 r., odmawiającą przyznania renty specjalnej.
W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał się na następujące ustalenia:
B. A-J. (ur. w 1961 r.) została ewakuowana wraz z rodziną z Iraku w dniu [...] lipca 2007 r. Jest z wykształcenia mikrobiologiem. Jej mąż M. A-J. Irakijczyk (ur. w 1953 r.) był profesorem mikrobiologii na Uniwersytecie Bagdadzkim. Mają czworo dzieci w wieku od 10 do 19 lat. Synowie uczą się obecnie w polskich szkołach, a najstarszy studiuje na Akademii Medycznej.
Skarżąca została orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Otwocku z dnia [...] kwietnia 2008 r. zaliczona do lekkiego stopnia niepełnosprawności okresowo na 3 lata.
B. A-J. wystąpiła z wnioskiem o przyznanie renty specjalnej. Organ ustalił, że rodzina ewakuowanej nie posiada własnych dochodów ani zasobów pieniężnych, a ponosi duże bieżące wydatki. Otrzymuje zasiłek okresowy (do maja 2008 r. 900 zł miesięcznie). W maju 2008 r. otrzymała zasiłek celowy w wysokości 500 zł na przeprowadzkę do otrzymanych dwóch lokali w Warszawie o powierzchni około 26 m2.
W ramach Rządowego Programu pomocy obywatelom polskim i ich rodzinom ewakuowanym z Iraku 12 lipca 2007 r., przewidywano możliwość przyznania rent specjalnych osobom urodzonym przed 1949 rokiem. Z tego uregulowania wynikało, że celem przyznania świadczeń specjalnych osobom ewakuowanym jest zapewnienie środków utrzymania tym osobom, które po ewakuacji nie mogą podjąć pracy zawodowej. Przewidywano to świadczenie w sytuacji gdy ewakuowani wcześniej nie pracowali.
Odmawiając przyznania renty organ wywiódł, że świadczenie takie mogłoby zostać przyznane niezależnie od kryterium wieku tylko w sytuacji, gdyby niemożność podjęcia zatrudnienia wynikała ze stanu zdrowia.
Wnioskodawczyni nie spełnia kryterium wieku, wymaganego od osób ewakuowanych, a stan jej zdrowia nie uniemożliwia podjęcia zatrudnienia. Renta specjalna przyznana na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) nie stanowi formy odszkodowania, czy rekompensaty za poniesione straty materialne lub doznane krzywdy.
W skardze do Sądu B. A-J. zakwestionowała zaskarżoną decyzję. Jej zdaniem istnieją podstawy do przyznania jej świadczenia specjalnego przez Prezesa Rady Ministrów, ponieważ jest w trudnej sytuacji bytowej w związku z nadzwyczajnym zdarzeniem losowym, które spowodowało, że straciła zdrowie i dorobek 25 lat życia. Stwierdziła, że jest ofiarą wojny w Iraku i pozostaje to w związku z udziałem Polski w konflikcie irackim. Uważa, że Rząd RP powinien zrekompensować jej straty materialne, zdrowotne i duchowe jakie poniosła wraz z rodziną.
W odpowiedzi na skargę Prezes Rady Ministrów wniósł o jej oddalenie, powołując się na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne. Zwrócił uwagę, że B. A-J. oraz jej mąż są osobami o wysokich kwalifikacjach zawodowych, absolwentami polskich uczelni, zdolnymi do podjęcia zatrudnienia i wobec tego przyznanie jej świadczenia specjalnego nie jest zasadne.