Dnia 6 marca 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2012 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. D. - przedstawiciela ustawowego małoletnich: P., A., G. i A. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 września 2011 roku, sygn. akt II SA/Wa 977/11 w sprawie ze skargi M. D. - przedstawiciela ustawowego małoletnich: P., A., G. i A. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 września 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 977/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. D. - przedstawiciela ustawowego małoletnich: P., A., G. i A. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku
Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
Wnioskiem z dnia [...] października 2010 r. M. D. - przedstawiciel ustawowy ww. małoletnich dzieci - zwrócił się do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie w drodze wyjątku renty rodzinnej po zmarłej matce dzieci.
Prezes ZUS decyzją z dnia [...] lutego 2011 r., wydaną na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), odmówił przyznania wnioskowanego świadczenia w drodze wyjątku. Powodem decyzji odmownej stało się niewykazanie szczególnych okoliczności uniemożliwiających przezwyciężenie przeszkód w podjęciu zatrudnienia i nabyciu przez matkę dzieci uprawnień do świadczeń w trybie zwykłym, ponieważ w licznych przerwach w zatrudnieniu T. D. nie miała orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy i nie istniały przeszkody do kontynuowania zatrudnienia.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy przedstawiciel ustawowy małoletnich nie zgodził się z odmową przyznania świadczenia podnosząc, iż przerwy w zatrudnieniu jego zmarłej żony spowodowane były przyczynami od niej niezależnymi, a mianowicie koniecznością opieki nad dziewięciorgiem własnych dzieci i dużym bezrobociem w miejscu zamieszkania.
Prezes ZUS uznał zarzuty wniosku odwoławczego za niezasadne i rozstrzygnięciem z dnia [...] marca 2011 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.
Z dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy wynika, iż matka dzieci w okresach od dnia 2 września 1983 r. do dnia 17 grudnia 1991 r. oraz od dnia 1 grudnia 1998 r. do śmierci w dniu [...] kwietnia 2010 r. nie podejmowała zatrudnienia ani innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym oraz ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Mając na uwadze fakt, iż nie miała ona w powyższym okresie orzeczonej całkowitej niezdolności do pracy nie można przyjąć, że brak uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym nastąpił ze względu na szczególne okoliczności spowodowane stanem zdrowia.
Organ wskazał, iż przyznanie świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe tylko wtedy, gdy do wymaganego okresu ubezpieczenia brakuje niewielki okres, który dodatkowo muszą usprawiedliwiać szczególne okoliczności. Łącznie udowodniony okres składkowy i nieskładkowy matki dzieci wynosi 3 lata, 3 miesiące. Okres, w którym matka dzieci pozostawała poza ubezpieczeniem przypada w dziesięcioleciu przed dniem śmierci, w którym powinien zostać udowodniony co najmniej 5-letni okres ubezpieczenia uprawniający do renty w trybie zwykłym.
Odnosząc się do argumentacji przedstawionej we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, iż przerwy w zatrudnieniu matki dzieci spowodowane były wychowaniem dziewięciorga dzieci, Prezes ZUS stwierdził, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych, zajmowanie się przez matkę opieką nad małoletnimi dziećmi, chociaż bardzo pożądane ze względów społecznych, nie może być uznane za szczególną okoliczność, uniemożliwiającą nabycie uprawnień emerytalno - rentowych.