Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Leszek Leszczyński Sędziowie sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak sędzia del. WSA Iwona Kosińska (spr.) Protokolant st. asystent sędziego Dominika Człapińska po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 maja 2009 r. sygn. akt II SA/Wa 261/09 w sprawie ze skargi K. M. na decyzję Szefa Agencji Wywiadu z dnia [...] stycznia 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od K. M. na rzecz Szefa Agencji Wywiadu kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 15 maja 2009 r. sygn. akt II SA/Wa 261/09, po rozpatrzeniu skargi sprawy K. M. na decyzję Szefa Agencji Wywiadu z dnia [...] stycznia 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego oddalił skargę.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił następujący stan faktyczny sprawy:
Szef Agencji Wywiadu decyzją z dnia [...] listopada 2008 r. nr [...], na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 oraz art. 157 § 1 kpa stwierdził nieważność decyzji Szefa Agencji Wywiadu z dnia [...] lutego 2008 r. o przydziale K. M. lokalu mieszkalnego nr [...] w Warszawie przy ul. [...]. W uzasadnieniu tej decyzji organ nadzoru wyjaśnił, że K. M. wnioskiem z dnia [...] września 2007 r. zwrócił się do Szefa Agencji Wywiadu o przydział lokalu mieszkalnego nie podając jakichkolwiek okoliczności uzasadniających jego prośbę. We wniosku zainteresowany poinformował o otrzymaniu w 1995 r. z Urzędu Ochrony Państwa pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Na mocy decyzji Szefa Agencji Wywiadu z dnia [...] lutego 2008 r. K. M. został przydzielony wyżej wspomniany lokal mieszkalny, o powierzchni użytkowej 20,1 m2, w tym powierzchni mieszkalnej 13,4 m2. Powołując się na art. 107 § 4 kpa odstąpiono od uzasadnienia decyzji, gdyż zdaniem organu wydającego decyzję zostało w niej uwzględnione w całości żądanie strony. Zainteresowany potwierdził odbiór decyzji, jednakże brak jest daty, kiedy to uczynił.
Po przeanalizowaniu stanu faktycznego sprawy oraz dokonaniu oceny materiału dowodowego zgromadzonego w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym organ działając w trybie nadzoru stwierdził, że decyzja Szefa Agencji Wywiadu z dnia [...] lutego 2008 r. o przydziale K. M. przedmiotowego lokalu mieszkalnego w sposób rażący narusza art. 109 pkt 1 i art. 110 ust. 2 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676, ze zm.), a także przepisy art. 6, art. 7, art. 8, art. 77, art. 80 oraz art. 107 kpa. Organ wskazał, że w zakresie objętym przedmiotową decyzją obowiązywał niewątpliwy stan prawny, unormowany następującymi aktami prawnymi: ustawą z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz tymczasowych kwater przeznaczonych dla funkcjonariuszy Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2007 r. Nr 215, poz. 1820), rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 sierpnia 2003 r. w sprawie pomocy finansowej udzielanej funkcjonariuszom Agencji Wywiadu na uzyskanie lokalu mieszkalnego lub domu (Dz. U. Nr 160, poz. 1556), a także przy ocenie okoliczności niniejszej sprawy organ powinien był uwzględniać również przepisy zarządzenia nr 5 Szefa Agencji Wywiadu w sprawie przydziału lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi Agencji Wywiadu przeniesionemu z urzędu do służby w innej miejscowości (niepublikowane), w zakresie dotyczącym trybu zwrotu udzielonej funkcjonariuszowi pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego oraz zwolnienia zajmowanego przez funkcjonariusza lokalu mieszkalnego. Zdaniem organu nadzoru podmiot prowadzący postępowanie administracyjne w sprawie przydziału K. M. lokalu mieszkalnego stosował wybiórczo przepisy wymienionych aktów prawnych. Powołując jako podstawę decyzji przepis art. 102 ust. 1 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, w myśl którego każdemu funkcjonariuszowi Agencji Wywiadu przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni on służbę, nie uwzględniono treści art. 109 pkt 1 powołanej ustawy. Tymczasem przepis ten stanowi, iż funkcjonariuszowi nie przydziela się lokalu mieszkalnego w razie skorzystania z pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, o której mowa w art. 108 ust. 1 tej ustawy. Wprawdzie ustawodawca w art. 110 ust. 2 wskazanej ustawy ustanawia wyjątek od zasady określonej w art. 109 pkt 1 i przewiduje możliwość przydzielenia na podstawie decyzji administracyjnej lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi, który skorzystał z pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, o której mowa w art. 108 ust. 1 tej ustawy, jednakże może to nastąpić, jeżeli funkcjonariusz zwolnił zajmowany lokal lub dom oraz zwrócił pomoc finansową. Tak więc w momencie dokonywania oceny stanu faktycznego w sprawie organ administracji był ustawowo zobligowany do badania okoliczności, które mają wpływ na treść i uzasadnienie ewentualnej decyzji administracyjnej o przydziale lokalu, jednakże w konkretnej sprawie powinności tych nie wypełnił. W decyzji z dnia [...] lutego 2008 r. o przydziale K. M. lokalu mieszkalnego: po pierwsze wskazano niepełną podstawę podjętego rozstrzygnięcia, powołując się tylko na art. 102 ust. 1 ww. ustawy, przez co naruszono art. 109 pkt 1 ustawy; po drugie nie rozstrzygnięto, wymaganej przepisem art. 110 ust. 2 ustawy kwestii dotyczącej zwrotu otrzymanej przez funkcjonariusza pomocy finansowej, choć podmiot prowadzący postępowanie administracyjne wiedział w dniu wydawania decyzji, iż taką pomoc K. M. otrzymał. Pomimo że we wniosku o przydział lokalu mieszkalnego została zawarta informacja o fakcie skorzystania przez wnioskodawcę w 1995 r. z pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, okoliczność ta nie była przedmiotem jakiegokolwiek postępowania wyjaśniającego w sprawie o przydział lokalu mieszkalnego. Zdaniem organu stwierdzającego nieważność decyzji, fakt skorzystania przez K. M. z pomocy finansowej na budownictwo mieszkaniowe powinien być przedmiotem analizy w postępowaniu administracyjnym, gdyż okoliczność ta miała decydujący wpływ na treść ewentualnego rozstrzygnięcia o przydziale mu lokalu mieszkalnego. Dalsze czynności podejmowane przez organ administracji, po wydaniu decyzji z dnia [...] lutego 2008 r. o przydziale stronie lokalu mieszkalnego, a więc dokonywanie ustaleń w zakresie otrzymanej przez stronę pomocy finansowej na budownictwo mieszkaniowe, świadczą o tym, że organ ten miał świadomość wadliwości wydanej decyzji w świetle obowiązującego prawa i post factum starał się naprawić tę wadliwość. Ponadto przydzielony lokal mieszkalny nie spełniał w odniesieniu do K. M. wymagań określonych w § 3, § 4 ust. 1 i § 5 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz tymczasowych kwater przeznaczonych dla funkcjonariuszy Agencji Wywiadu. Organ wydając decyzję z dnia [...] lutego 2008 r. nie wskazał w jej uzasadnieniu na okoliczność, że powierzchnia mieszkalna przydzielonego lokalu jest mniejsza o 26 m2 od przysługującej wnioskodawcy zgodnie z normami zaludnienia, a także nie uzasadnił, czym kierował się przydzielając jednak stronie ten lokal. Zdaniem Szefa Agencji Wywiadu decyzja z dnia [...] lutego 2008 r. jest klasycznym przykładem naruszenia art. 6 i 8 kpa. Odstąpienie od uzasadnienia decyzji w trybie art. 107 § 4 kpa, w przypadku, gdy o przydział lokalu mieszkalnego ubiegało się kilku funkcjonariuszy Agencji Wywiadu, a jedną z nich była osoba piastująca w Agencji Wywiadu wysokie stanowisko służbowe, było niezgodne z prawem. W tej bowiem sytuacji dokonany przez organ wybór powinien być bezwzględnie uzasadniony. Ponadto akta sprawy administracyjnej dotyczącej przydziału K. M. lokalu mieszkalnego nie zawierały oświadczenia K. M. o wyrażeniu przez niego zgody na przydział lokalu mieszkalnego o powierzchni mieszkalnej mniejszej od przysługującej zgodnie z normami zaludnienia. Kserokopia tego oświadczenia została włączona do akt niniejszej sprawy już w trakcie wewnętrznego postępowania wyjaśniającego w zakresie zasadności przydziału lokalu mieszkalnego funkcjonariuszowi. Na dokumencie tym nie ma żadnej daty, na podstawie której można by ustalić, kiedy K. M. złożył przedmiotowe oświadczenie, a także komu zostało ono złożone. Szef Agencji Wywiadu przyjmując, że dokument ten został sporządzony najpóźniej w dacie wydania decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, stwierdził, że ta istotna dla sprawy okoliczność nie została odnotowana w uzasadnieniu tej decyzji. Odnosząc się do kwestii dokonania przez K. M. wpłaty kwoty na poczet ewentualnego zwrotu pomocy finansowej otrzymanej na budownictwo mieszkaniowe, Szef Agencji Wywiadu stwierdził, iż wymieniony, wpłacając z własnej inicjatywy na konto Agencji Wywiadu kwotę [...] zł, nie był do tego prawnie zobowiązany, ani zwrot nie wynikał z przepisów ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.