Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Wiśniewska sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) sędzia del. NSA Janusz Furmanek Protokolant sekretarz sądowy Małgorzata Kamińska po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 marca 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 2518/11 w sprawie ze skargi R. C. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] października 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku uchyla zaskarżony wyrok i uchyla zaskarżoną decyzję.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 30 marca 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 2518/11, oddalił skargę R. C. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] października 2011 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku.
Jak wynika z uzasadnienia tegoż wyroku zapadł on w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wnioskiem z dnia 22 lipca 2008 r., powołując się na art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) skarżący zwrócił się do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie mu renty rodzinnej w drodze wyjątku po zmarłym ojcu z powodu braku środków do życia, gdyż ze względu na schizofrenię paranoidalną, która skutkowała zaliczeniem go do inwalidów I grupy (obecnie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności), nie może podjąć zatrudnienia, a nie nabył uprawnień do własnych świadczeń, dlatego utrzymuje się ze świadczeń z pomocy społecznej, które są niewystarczające.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r., utrzymaną następnie w mocy decyzją z dnia [...] lutego 2009 r., organ odmówił przyznania wnioskowanej renty, uznając, że w niniejszej sprawie powyższy przepis nie mógł być zastosowany. Wyjaśnił, że świadczenie po zmarłym rodzicu przysługuje jedynie do ukończenia przez dziecko 25 roku życia, jak również dzieciom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy w czasie uczęszczania do szkoły. Skarżący powyższych przesłanek nie spełnił, albowiem całkowita niezdolność do pracy powstała u niego po ukończeniu 25 lat
Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 604/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę na powyższe rozstrzygnięcie, lecz Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 11 stycznia 2010 r., sygn. akt I OSK 1555/09, wyrok ten uchylił i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w niniejszej sprawie nie została wszechstronnie wyjaśniona możliwość zaistnienia szczególnej okoliczności w rozumieniu art. 83 ww. ustawy, tj. wystąpienie zdarzenia lub stanu wyłączającego aktywność zawodową skarżącego z powodu niemożności przezwyciężenia jej skutków, nawet przy dołożeniu przez osobę zainteresowaną największego wysiłku. Z orzeczenia Komisji Lekarskiej z dnia [...] kwietnia 2008 r. nie wynika bowiem, aby choroba skarżącego powstała nagle, od wskazanej daty.
Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Wa 235/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lutego 2009 r. i poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] grudnia 2008 r. W ocenie Sądu organ uchybił przepisom postępowania administracyjnego, określonym w art. 7, art. 9 oraz art. 77 k.p.a., poprzez niewyczerpujące rozpatrzenie materiału dowodowego. Sąd wskazał, że z orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] kwietnia 2008 r., na które powołał się organ w wydanych decyzjach, nie wynika, aby schorzenie skarżącego powstało nagle od wskazanej w nim daty, zaś przedstawione przez skarżącego opinie lekarskie, wystawione przed orzeczoną datą powstania całkowitej niezdolności do pracy, wskazują, że symptomy choroby psychicznej, uniemożliwiającej podjęcie zatrudnienia, występowały u skarżącego już wcześniej. Sąd zważył, że w uzasadnieniach decyzji organ nie odniósł się do choroby skarżącego i jej specyfiki, a także nie ustosunkował się do przytoczonej treści dokumentacji medycznej. Wobec powyższego Sąd wskazał, że rozpoznając sprawę ponownie, organ powinien rozpatrzyć cały materiał dowodowy pod kątem szczególnych okoliczności w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy emerytalnej.