Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska /spr./, Sędziowie NSA Janina Antosiewicz, Małgorzata Borowiec, Protokolant Urszula Radziuk, po rozpoznaniu w dniu 5 stycznia 2006r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 23 listopada 2004r. sygn. akt II SA/Bd 911/04 w sprawie ze skargi M. M. na decyzję Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość 1/ uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania, 2/ zasądza od Wojewody Kujawsko-Pomorskiego na rzecz M. M. 235 ( dwieście trzydzieści pięć ) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 23.11.2004 r. sygn. akt II SA/Bd 911/04, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę M. M. na decyzję Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia [...] r. nr [...], którą utrzymana została w mocy decyzja Starosty [...] z dnia [...] nr [...], odmawiająca ustalenia odszkodowania na rzecz M. M. za nieruchomość zajętą pod drogi. Do wydania tych decyzji doszło w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Kierownik Urzędu Rejonowego w [...], decyzją z dnia 4.04.1997 r. nr [...], zatwierdził podział nieruchomości m.in. 93/4, stanowiącej własność M. M., z której wydzielono m.in. działki 93/5, 93/10, 93,21, 93/22 pod ulice, stwierdzając w p-kcie 2 decyzji, że działki te przechodzą na własność gminy za odszkodowaniem z dniem gdy decyzja stanie się ostateczna. Z kolei Wójt Gminy [...] decyzjami z dnia 4.06.1998 r. nr [...] i z dnia 4.11.1998 r. nr [...] zatwierdził podział innych nieruchomości M. M. nr 93/23 i 93/35 również wydzielając z nich m.in. działki nr 93/289, 93/34, 93/59, 93/60, 93/61, 93/62 pod drogi i w punkcie 2-gim tych decyzji stwierdzając, iż przeszły one na własność gminy za odszkodowaniem z mocy prawa. M. M. wystąpił z wnioskiem o ustalenie odszkodowania, a ponieważ negocjacje nie dały rezultatu, dokonana została wycena na wniosek Gminy [...] (w wysokości za 1 m2 zbliżonej do propozycji M. M.) i w trakcie załatwiania wniosku Gmina [...] wystąpiła o stwierdzenie nieważności decyzji o podziale w części dot. wydzielenia działek pod drogi, bowiem na obszarze, na którym nieruchomość się znajduje miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy nie przewiduje terenu pod drogi publiczne, a jedynie zabudowę mieszkaniową z dopuszczeniem usług.
Decyzjami z dnia 10.07.2003 r. nr [...] i nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, a Wojewoda Kujawsko-Pomorski, decyzją z dnia 22.07.2003 r. nr [...], działając z urzędu, organy stwierdziły nieważność pkt 2 ww. decyzji Wójta Gminy [...] i Kierownika Urzędu Rejonowego w [...]. M. M. podtrzymał wniosek o odszkodowanie stwierdzając, iż działki wydzielone pod drogi przejęła na własność Gmina [...] z mocy prawa i stwierdzenie nieważność decyzji w części dotyczącej tego problemu, jest bez znaczenia. Wymienionymi na wstępie decyzjami organy odmówiły ustalenia odszkodowania.
Oddalając skargę M. M. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy stwierdził, iż zgodnie z art.98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, działki przeznaczone pod drogi wskutek podziału nieruchomości przechodzą z mocy prawa na własność, w tym wypadku Gminy i nie ma potrzeby wydawania decyzji w tym przedmiocie, a skutek w postaci przejścia prawa własności pociąga za sobą konieczność wypłaty odszkodowania na zasadzie art. 98 ust. 3 tej ustawy. Jednakże w przypadku stwierdzenia, że podział nie jest zgodny z planem zagospodarowania istnieją podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji podziałowej, a co za tym idzie skutków jakie to stwierdzenie ma na wypłatę odszkodowania. Ocena organów jest nieuzasadniona i dowolna, bowiem organ I-ej instancji przekroczył kompetencje uznając, że nie doszło do przejęcia własności nieruchomości na rzecz Gminy, natomiast organ II-ej instancji stwierdzając, iż wydzielone działki nie zostały zaliczone do żadnej kategorii dróg wymienionych w art. 98 ust. 1, nie wyjaśnił tej okoliczności, nie ustalając charakteru wydzielonych ulic - kontynuował Sąd, dodając, iż w tej sytuacji zasadność wniosku o odszkodowanie należało ocenić w świetle rozdziału 5 ustawy - odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości. W art. 132 ust. 3a przewidziano, iż jeżeli decyzja na podstawie której wypłacono odszkodowanie została następnie uchylona lub stwierdzono jej nieważność, osoba, której wypłacono odszkodowanie lub jej spadkobierca obowiązani są do zwrotu odszkodowania, wobec tego tym bardziej nie ma podstaw do odszkodowania, które nie zostało wypłacone - skonkludował Sąd.