Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych /Dz.U. nr 228 poz. 2255 ze zm./ przyjmuje regułę, że orzecznictwo w sprawach zasiłków rodzinnych należy do właściwości organów administracji publicznej, a do postępowania przed tymi organami w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Brak przepisu szczególnego stanowiącego o prawie odwołania od tych decyzji do sądu powszechnego powoduje, że obowiązuje tok instancji przyjęty w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego /Dz.U. 2000 nr 98 poz. 1071 ze zm./. Brak regulacji szczególnej wyłącza bowiem prawo przeniesienia sprawy rozstrzygniętej decyzją administracyjna na drogę postępowania przed sądem powszechnym.
Art. 477[8] par. 2 Kpc nie może zatem stanowić samoistnej regulacji wyłączającej tok instancji w postępowaniu administracyjnym oraz właściwości sądów administracyjnych do orzekania w sprawach skarg na decyzje w sprawach świadczeń rodzinnych podejmowanych przez organy administracji publicznej.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Zbigniew Rausz Izabella Kulig -Maciszewska ( spr.) Cezary Pryca Anna Harwas Przewodniczący Sędzia NSA Sędziowie NSA Protokolant po rozpoznaniu w dniu 19 października 2005 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 23 grudnia 2004 r. sygn. akt II SA/Lu 775/04 w sprawie ze skargi Ewy K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. z dnia 28 września 2004 r. (...) w przedmiocie dodatku do świadczeń. 1. uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Lublinie; 2. odstępuje od zasądzania na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego od Ewy K.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, wyrokiem z dnia 23 grudnia 2004 r. II SA/Lu 775/04 stwierdził nieważność zaskarżonej przez Ewę K. decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. z dnia 28 września 2004 r. (...), w przedmiocie dodatku do świadczeń rodzinnych.
Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Z. utrzymało w mocy decyzję Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w K. z dnia 2 sierpnia 2004 r. (...) zmieniającą decyzję z dnia 15 lipca 2004 r. (...) w sprawie przyznania świadczeń rodzinnych w części dotyczącej dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka.
W uzasadnieniu decyzji organu II instancji wskazano, iż z akt sprawy wynika, iż w okresie, w którym wydano decyzję o przyznaniu świadczeń wraz z dodatkiem z tytułu samotnego wychowywania dziecka, oraz decyzję zmieniającą, skarżąca pozostawała w związku małżeńskim z Julianem K., który jest ojcem jej dziecka - Juliana K., a na starszą córkę otrzymywała alimenty. Stąd nie spełniała wymogów przyznania jej dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka przewidzianych w art. 12 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych /Dz.U. nr 228 poz. 2255 ze zm./.
W skardze na powyższą decyzję Ewa K. wniosła o jej uchylenie wraz z decyzją organu I instancji, jako wydanych z naruszeniem art. 155 Kpa. Skarżąca stwierdziła, iż organy administracji nie były uprawnione do zmiany bez jej zgody decyzji ostatecznej Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w K. z dnia 15 lipca 2004 r. przyznającej świadczenie w formie zasiłków wraz z dodatkami.
W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zaskarżonej decyzji.
Sąd I instancji dokonując oceny legalności zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Z. - stosownie do art. 134 par. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./ - stwierdził, iż decyzja ta została wydana bez podstawy prawnej.
Materialnoprawną podstawę wydania zaskarżonej decyzji stanowią przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r., które jako organ właściwy do prowadzenia postępowania w sprawach świadczeń rodzinnych wskazują wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne /art. 20 ust. 2, art. 3 ust. 11/ uprawniając go do upoważnienia w formie pisemnej innych wskazanych w ustawie osób - do wydania decyzji /art. 20 ust. 3/.
Nie ulega wątpliwości - wskazał Sąd - że organ właściwy określony w ustawie, to organ uprawniony do wydawania decyzji administracyjnych w pierwszej instancji, od których przysługuje odwołanie. Właściwym do rozpoznania odwołania nie jest jednak organ administracji wyższego stopnia - lecz inny organ wskazany w ustawie /art. 127 par. 2 Kpa/.
Organem tym jest sąd rejonowy, co wynika z art. 477[8] par. 2 Kpc, który to przepis w brzmieniu aktualnie obowiązującym wszedł w życie na podstawie art. 34 ust. 2 lit. "a" powołanej wyżej ustawy o świadczeniach rodzinnych.