Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) Sędziowie NSA Barbara Adamiak Joanna Runge-Lissowska Protokolant Urszula Radziuk po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 listopada 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 72/07 w sprawie ze skargi P. P. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia [...] września 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów kształcenia i zakwaterowania oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 listopada 2007 r. na skutek skargi P. B. na decyzję Ministra Obrony Narodowej z dnia (...) września 2006 r. w przedmiocie odmowy zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów kształcenia i zakwaterowania skargę oddalił.
W uzasadnieniu wyroku przedstawiono następujący stan faktyczny sprawy.
Minister Obrony Narodowej decyzją z dnia (...) maja 2004 r. odmówił P. B. zwolnienia z obowiązku zwrotu równowartości kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w szkole wojskowej. W uzasadnieniu decyzji organ podał, że P. B., będąc w okresie służby obowiązkowej, w dniu (...) marca 2005 r. wypowiedział stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej, oświadczając równocześnie, że znane są mu ustawowe warunki wypowiedzenia stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej, dokonane przez żołnierza zawodowego w okresie służby obowiązkowej. Jednocześnie wniósł o skrócenie okresu wypowiedzenia, określając termin zwolnienia na dzień (...) kwietnia 2005 r.
W związku z tym, P. B. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej z dniem (...) kwietnia 2005 r.
Na skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Minister Obrony Narodowej decyzją z dnia (...) września 2006 r. utrzymał w mocy decyzję z dnia (...) maja 2004 r.
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że Ministerstwo nie może ponieść negatywnych konsekwencji decyzji życiowych podejmowanych przez tego oficera, a w szczególności zaciąganych zobowiązań finansowych, przewyższających jego możliwości zarobkowe oraz jego rodziny. Podkreślił, że obecna sytuacja, w której znalazł się oficer została spowodowana świadomym jego działaniem.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie P. B. wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji ją poprzedzającej zarzucając im naruszenie przepisów procedury administracyjnej, a w szczególności art. 7 oraz art. 11 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z art. 54 ust. 6 powołanej ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych poprzez niewyjaśnienie przez organ podejmujący zaskarżoną decyzję wszystkich okoliczności faktycznych (obecnej jego trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej), przez co naruszony został jego istotny interes jako obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.
Minister Obrony Narodowej w odpowiedzi na skargę, powołując się na ustalony stan faktyczny i prawny, wnosił o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznając sprawę skarżącego nie stwierdził aby Minister Obrony Narodowej, podejmujący zaskarżone decyzje o odmowie zwolnienia P. B. z obowiązku zwrotu równowartości kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w szkole wojskowej, dopuścił się naruszenia prawa materialnego, ewentualnie przepisów postępowania administracyjnego, w stopniu w jakim mogłoby to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Podstawę materialnoprawną odmowy P. B. zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów stanowił przepis art. 54 ust. 6 powołanej ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Stosownie do treści tego przepisu Minister Obrony Narodowej może zwolnić żołnierza zawodowego z obowiązku zwrotu kosztów w całości lub części w przypadkach uzasadnionych potrzebami Sił Zbrojnych oraz ze względu na zaistnienie wypadku losowego, trudną sytuację rodzinną i materialną, powołanie do innej służby publicznej. Z użytego w tym przepisie sformułowania "może zwolnić" wynika, że podejmowane na tej podstawie decyzje mają charakter uznaniowy. Oznacza to, że organ decyzyjny - w niniejszej sprawie Minister Obrony Narodowej, posiada swobodę działania i możliwości wyboru określonego sposobu załatwienia sprawy. Do oceny Ministra Obrony Narodowej należało zatem podjęcie decyzji o zwolnieniu skarżącego z obowiązku zwrotu kosztów jego utrzymania i kształcenia w szkole wojskowej lub odmowa takiego zwolnienia. Sądowa kontrola tego rodzaju decyzji jest ograniczona. Nie obejmuje ona bowiem celowości zaskarżonej decyzji. Sąd może zatem tylko badać, czy decyzja nie nosi cech dowolności, a więc czy organ rozstrzygający zebrał cały materiał dowodowy i dokonał wyboru określonego sposobu załatwienia sprawy po wszechstronnym i dogłębnym rozważeniu wszystkich okoliczności faktycznych sprawy. W ocenie Sądu zaskarżone decyzje Ministra Obrony Narodowej nie noszą cechy dowolności. Minister Obrony Narodowej, podejmując zaskarżone decyzje, przestrzegał wszystkich reguł procesowych, w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy. Przestrzegał więc zasady dochodzenia do prawdy materialnej (art. 7 k.p.a.), a więc podejmował wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy. Należycie i wyczerpująco informował strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogły mieć wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego (art. 9). Przestrzegał zasady przekonywania skarżącego o skutkach jakie wiążą się z jego zwolnieniem ze służby wojskowej (art. 11 k.p.a.). Wreszcie w sposób wyczerpujący zebrał, rozpatrzył i ocenił cały materiał dowodowy (art. 77 § 1, art. 80 k.p.a.) oraz uzasadnił swoje rozstrzygnięcie według wymagań określonych w art. 107 § 3 k.p.a. Skarżący, wnioskiem z dnia (...) marca 2005 r. wypowiedział stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej, a dwa dni później, tj. (...) marca 2005 r. zwrócił się do Ministra Obrony Narodowej o zwolnienie go z kosztów utrzymania i kształcenia w szkole wojskowej - na podstawie art. 54 ust. 6 powołanej ustawy o służbie żołnierzy zawodowych, mimo że nie mógł wtedy znać i nie znał w jakiej wysokości zostanie obciążony tymi kosztami. P. B. przyznał, że obecna sytuacja finansowa jego żony pozwala tylko na jego utrzymanie, na sfinansowanie przynajmniej częściowo kosztów jego kształcenia w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Sąd I instancji uznał, że organ zasadnie odmówił skarżącemu uwzględnienia jego wniosku o zwolnienie od kosztów kształcenia, słusznie podając, że obecna jego sytuacja finansowa jest spowodowana świadomym jego działaniem. Trudno zakładać, aby w przyszłości nie mógł on tych kosztów zwrócić. Jest młodym człowiekiem, podjął studia, które ukończy w 2008 r., jego żona pracuje. Sytuacja finansowa skarżącego i jego żony, po ukończeniu przez niego studiów, ulegnie z pewnością zmianie. Obecna trudna sytuacja finansowa skarżącego spowodowana jest świadomym działaniem i nie może obciążyć finansowo resortu Obrony Narodowej.