Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant asystent sędziego Katarzyna Kudrzycka po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. sp. z o.o. w T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2015 r. sygn. akt II SA/Bd 137/15 w sprawie ze skargi M. sp. z o.o. w T. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w B. z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z 6 maja 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, II SA/Bd 137/15, oddalił skargę M. Sp. z o.o. w T. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w B. z [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym.
W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, że W postępowaniu egzekucyjnym w administracji występują dwa odrębne środki prawne służące zobowiązanemu, który chce zakwestionować prawidłowość postępowania organów administracji: zażalenie (art. 17 u.p.e.a.) i zarzuty (art. 33 i nast. u.p.e.a.). Podnoszona przez skarżącą spółkę okoliczność, tj. w istocie niewykonalność obowiązku o charakterze niepieniężnym może być podstawą zarzutu (art. 33 § 1 pkt 5 u.p.e.a.), a nie zażalenia. Zatem jedynie na marginesie wspomnieć należy, że niewykonalność obowiązku niepieniężnego musi mieć charakter obiektywny. Obowiązek taki musi być niemożliwy do wykonania nawet przy uwzględnieniu aktualnych osiągnięć wiedzy i techniki. O niewykonalności obowiązku nałożonego decyzją ostateczną można bowiem mówić, gdy niewykonalność jest następstwem przeszkód o charakterze nieusuwalnym. Trwała niewykonalność obowiązku zachodzi wówczas, gdy czynności składające się na treść tych obowiązków zawartych w decyzji są niewykonalne z przyczyn technicznych lub prawnych tkwiących w ich naturze. Natomiast trudności techniczne lub ekonomiczne, choćby bardzo poważne, w wyegzekwowaniu wykonania obowiązku nałożonego decyzją, jak również negatywne stanowiska jej adresatów lub innych osób i zainteresowanych utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy, nie stanowią o niewykonalności obowiązku. Przesłanką uznania decyzji za niewykonalną nie mogą być trudności w wyegzekwowaniu decyzji, wiążące się z niezadowoleniem adresatów decyzji lub innych osób zainteresowanych utrzymaniem dotychczasowego stanu rzeczy albo trudności uwarunkowane względami ekonomicznymi i finansowymi. Ponadto, ciężar dowodu, że obowiązek o charakterze niepieniężnym jest niewykonalny w rozumieniu art. 33 § 1 pkt 5, obciąża stronę wnoszącą zarzuty w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej (wyrok NSA z 30 grudnia 2014 r., I OSK 2094/14; z 14 maja 2013 r., I OSK 75/13; z 13 listopada 2008 r., II OSK 1365/07; z 8 lutego 2006 r., II OSK 509/05; z 20 grudnia 1984 r., I SA 804/84).
Wskazywane przez spółkę trudności finansowe, z którymi boryka się od 2001 r., nie sprawiają, by możliwym było zakwalifikowanie nałożonego przez organ I instancji obowiązku wypłaty zaległych wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych jako obowiązku niewykonalnego w rozumieniu art. 33 § 1 pkt 5 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t. j.: Dz.U. z 2014 r., poz. 1619; dalej jako: "u.p.e.a."). Argumentację spółki w tej materii, podnoszoną na gruncie innej sprawy zważył już zresztą Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomnieć więc tylko wypada, że istota nakazu wypłaty należności pracowniczych, do którego wykonania przymusić miała nałożona postanowieniem organu I instancji grzywna, sprowadza się do nakłonienia pracodawcy, aby wypełnił ciążące na nim względem pracownika powinności wynikające obowiązujących przepisów prawa oraz z zawartej z nim umowy o pracę, w sytuacji, w której obowiązki te są wymagalne. Okoliczności związane z sytuacją finansową pracodawcy, a więc i powstaniem stanu niewypłacalności spółki, nie mogą mieć w omawianej kategorii spraw żadnego istotnego znaczenia. Względy ekonomiczne, finansowe lub trudności techniczne nie stanowią przeszkód powodujących niewykonalność nałożonego obowiązku, gdyż mają one charakter czasowy a nie trwały (vide: wyrok NSA z 27 sierpnia 2014 r., I OSK 1068/13). Ponadto Sąd I instancji wyjaśnił, że przytaczane przez spółkę orzeczenia sądów powszechnych rozstrzygające w sprawach z zakresu prawa karnego są nieadekwatne wobec postępowania administracyjnego będącego przedmiotem niniejszych rozważań. Jak słusznie podniósł organ II instancji, stroną w postępowaniu administracyjnym i egzekucyjnym w administracji jest spółka, zaś stroną w postępowaniach z zakresu wykroczeń, których rozstrzygnięcia powołuje spółka, jest konkretnie wskazana osoba, której odpowiedzialność uzależniona jest od wykazania ewentualnej winy. Egzekucja nałożonego przez organ obowiązku nie jest w żaden sposób powiązana z kwestią braku odpowiedzialności karnej poszczególnych członków spółki, ponieważ stroną w postępowaniu administracyjnym nie są członkowie spółki, a sama spółka jako osoba prawna, występująca samodzielnie w postępowaniu administracyjnym. Zarówno w zarzutach, jak i w zażaleniu na postanowienie organu egzekucyjnego, a także w skardze na postanowienie organu II instancji zobowiązana spółka kwestionowała rodzaj zastosowanego środka i jego wymiar jako zbyt uciążliwy. W ocenie spółki organy orzekające w sprawie nie dość wnikliwie rozważyły wybór odpowiedniego środka egzekucyjnego i wysokość nałożonej grzywny.