Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Łukaszewska - Macioch (spr.) Sędziowie sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska sędzia del. WSA Maria Werpachowska Protokolant asystent sędziego Anna Pośpiech-Kłak po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 15 września 2010 r. sygn. akt II SA/Sz 411/10 w sprawie ze skargi A. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia (...) marca 2010 r. nr (...) w przedmiocie odmowy umorzenia należności uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wyrokiem z dnia 15 września 2010 r. sygn. akt II SA/Sz 411/10 oddalił skargę A. C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 19 marca 2010 r. nr (...) w przedmiocie odmowy umorzenia należności.
Wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych:
Decyzją z dnia (...) października 2009 r. nr (...) Wójt Gminy D. zobowiązał A. C., jako dłużnika alimentacyjnego, do zwrotu należności w kwocie 1.800,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami, z tytułu wypłaconych w okresie od 1 października 2008 r. do 30 września 2009 r. świadczeń z funduszu alimentacyjnego na rzecz jego córki K. C.. A. C. złożył wniosek o umorzenie należności, który uzasadnił tym, że nie jest w stanie uregulować zadłużenia i zwrócić należnej kwoty, ponieważ przebywa w zakładzie karnym i nie pracuje.
Wójt Gminy D. decyzją z dnia (...) stycznia 2010 r. nr (...), na podstawie art. 30 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 ze zm.) odmówił umorzenia należności dłużnika alimentacyjnego wskazując, że A. C. obecnie przebywa w zakładzie karnym i nie ma możliwości zatrudnienia, lecz nie jest wykluczona możliwość zatrudnienia go w okresie późniejszym.
Od decyzji Wójta Gminy D. A. C. złożył odwołanie, w którym podał, że jest pozbawiony wolności od 1998 roku i mimo starań o zatrudnienie w zakładzie karnym, w którym przebywa, nie ma pracy. Oświadczył, że przez najbliższe 15 lat nie będzie miał zatrudnienia, ponieważ nie zgodzi się na to ochrona zakładu. Podkreślił, że obecnie kwota zadłużenia nie jest duża, ale przez 15 lat ulegnie podwyższeniu do znacznej wysokości i nie będzie miał możliwości jej spłacenia. Jedynym wyjściem z tej sytuacji jest zamiana zadłużenia na karę pozbawienia wolności, w związku z czym wniósł o przeliczenie zadłużenia zastępczo na karę pozbawienia wolności.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. decyzją z dnia (...) marca 2010 r. nr (...) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu decyzji, organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 27 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z ustawowymi odsetkami. Po zakończeniu okresu świadczeniowego lub po uchyleniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego organ właściwy wierzyciela wydaje decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Należności podlegają ściągnięciu w trybie egzekucyjnym administracyjnej.
Na podstawie art. 30 ust. 2 i 3 omawianej ustawy organ właściwy wierzyciela może na wniosek dłużnika alimentacyjnego, w drodze decyzji administracyjnej, umorzyć w całości lub w części należności łącznie z odsetkami, odroczyć termin płatności albo rozłożyć na raty, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną. Kwestię umorzenia kwot podlegających zwrotowi przez dłużnika ustawodawca pozostawił uznaniu organu wierzyciela nakazując uwzględnienie przy tym jego sytuacji dochodowej i rodzinnej. Kolegium podkreśliło, że organ pierwszej instancji rozważył podane przez dłużnika uzasadnienie umorzenia należności, to jest brak zatrudnienia i perspektyw na to zatrudnienie w najbliższym czasie. Zdaniem Kolegium, organ był uprawniony do uznania, że nie jest wykluczone zatrudnienie dłużnika w późniejszym czasie i uzyskanie przez niego dochodu pozwalającego na spłatę zadłużenia, a w konsekwencji, że obecnie umorzenie zadłużenia byłoby nieuzasadnione. Fakt czasowego braku dochodów nie oznacza, że dłużnik tych dochodów nie będzie uzyskiwał później. Organ drugiej instancji zgodził się ze stanowiskiem Wójta Gminy D., że przebywanie w zakładzie karnym nie przesądza o tym, że sytuacja dochodowa dłużnika nie ulegnie poprawie, co pozwoliłoby na spłatę zadłużenia. W ocenie Kolegium, zaskarżona decyzja mieści się w granicach uznania administracyjnego i nie narusza prawa w sposób uzasadniający jej uchylenie. Natomiast zawarty w odwołaniu wniosek dłużnika alimentacyjnego, o zamianę obowiązku spłaty należności na karę pozbawienia wolności nie może być uwzględniony z uwagi na brak podstawy prawnej do dokonania takiej zamiany przez organ administracji publicznej.