Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janina Antosiewicz, Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec (spr.), Roman Ciąglewicz, Protokolant Tomasz Zieliński, po rozpoznaniu w dniu 25 września 2007r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. R. i A. H. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 listopada 2005r. sygn. akt IV SA/Wa 1622/05 w sprawie ze skargi W. R. i A. H. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...]. nr [...] w przedmiocie reformy rolnej 1. uchyla zaskarżony wyrok oraz decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...]. nr [...]; 2. zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz W. R. kwotę 735 zł (siedemset trzydzieści pięć złotych) oraz na rzecz A. H. kwotę 375 zł (trzysta siedemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 29 listopada 2005 r., sygn. akt IV SA/Wa 1622/05 oddalił skargę W. R. i A. H. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...]., nr [...] w przedmiocie reformy rolnej.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.
Wojewoda Mazowiecki decyzją nr [...] z dnia [...] wydaną na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. 1945 r. Nr 3, poz. 13), w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. Nr 10, poz. 51), po rozpatrzeniu wniosku spadkobierców b. właścicieli majątku S., gmina [...] - p. W. R. i p. A. H., odmówił stwierdzenia, że część majątku S., gmina [...], oznaczona w ewidencji gruntów jako działki nr nr [...], [...], [...] i część działki nr [...] (stanowiąca teren zabudowany wraz z otaczającymi gruntami i zadrzewieniem) nie podpada pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej.
W uzasadnieniu Wojewoda wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 lit e) dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, na cele reformy rolnej mogły być przeznaczone nieruchomości ziemskie, stanowiące własność lub współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekraczał bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych (z przeznaczeniem na cele wskazane w art. 1 ust. 2 dekretu). Natomiast powierzchnia majątku ziemskiego "S." w dacie wejścia w życie dekretu o reformie rolnej wynosiła 953,50 ha, a więc znacznie przekraczała maksymalną normę określoną w art. 2 ust. 1 lit. e) tego dekretu. 100 ha . Ponadto, Wojewoda stwierdził, że budynki gospodarcze w majątku wykorzystywane do prowadzenia gospodarstwa rolnego były funkcjonalnie związane z dworkiem, który stanowił mieszkanie właścicieli.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia 27 [..., Nr [...], po rozpatrzeniu złożonego odwołania uchylił zaskarżoną decyzję w całości oraz umorzył postępowanie przed organem pierwszej instancji.
W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z § 5 rozporządzenia przewidziano drogę postępowania administracyjnego dla rozstrzygania o prawach rzeczowych (własności) do nieruchomości ziemskich w zakresie objęcia ich działaniem art. 2 ust. 1 lit. e) dekretu z uwagi na wielkość powierzchni majątku ziemskiego. Brak jest jednak podstaw do stosowania tego przepisu do rozstrzygania o innych sporach dotyczących praw rzeczowych, w tym do ustalania, czy dana nieruchomość z uwagi na swój charakter jest wyłączona z przejęcia. Natomiast złożony w rozpatrywanej sprawie wniosek o ustalenie, że wymieniona w nim część nieruchomości nie wchodziła w skład majątku ziemskiego podlegającego działaniu dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej i nie mogła być przejęta na własność Skarbu Państwa na podstawie przepisów tego dekretu, jest żądaniem rozstrzygnięcia sporu o prawa rzeczowe do wskazanej we wniosku nieruchomości, a zatem sporu cywilnego. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 2 § 1 i art. 3 kpc do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych lub Sądu Najwyższego, a także jeżeli przepisy szczególne nie przekazują ich do właściwości innych organów.