Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Irena Kamińska Sędziowie: sędzia NSA Joanna Banasiewicz sędzia NSA del. Zygmunt Zgierski (spr.) Protokolant asystent sędziego Krzysztof Tomaszewski po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej T. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 28 września 2010 r. sygn. akt II SA/Lu 201/10 w sprawie ze skargi T. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] grudnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie specjalnego zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z dnia 28 września 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił skargę T. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia [...] grudnia 2009 r. w przedmiocie specjalnego zasiłku celowego.
W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne.
Decyzją z dnia [...] października 2009 r. Wójt Gminy N. odmówił przyznania T. W. świadczenia w postaci specjalnego zasiłku celowego z przeznaczeniem na zakup opału i żywności, motywując swoje stanowisko brakiem współpracy z pracownikiem socjalnym Ośrodka Pomocy Społecznej w rozwiązywaniu jej trudnej sytuacji materialnej. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia podano, że wydanie decyzji powinno być poprzedzone każdorazowo ustaleniem stanu faktycznego, tj. ustaleniem, czy zostały spełnione warunki do przyznania świadczenia, co następuje w toku postępowania dowodowego. Szczególnym rodzajem dowodu przewidzianym w ustawie o pomocy społecznej, niezbędnym do ustalenia wszystkich wymaganych okoliczności sprawy, jest rodzinny wywiad środowiskowy.
Składa się on na postępowanie wyjaśniające, poprzedzające rozstrzygnięcie każdej sprawy dotyczącej świadczeń. Po stronie osoby zainteresowanej występuje obowiązek umożliwienia organowi dopełnienia czynności dokonania wywiadu środowiskowego, co wiąże się z określoną w art. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) zasadą współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej. Organ podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie współdziałanie, o jakim mowa wyżej, nie miało miejsca, nie udało się bowiem przeprowadzić z wnioskodawczynią wywiadu rodzinnego. Mimo dwukrotnego wyznaczania terminu na dzień [...] października 2009 r. i [...] października 2009 r. pracownik socjalny wywiadu nie przeprowadził, ponieważ brama na posesję była zamknięta. Informacje o datach przeprowadzeniu wywiadu doręczono stronie odpowiednio w dniach [...] września 2009 r. i [...] października 2009 r. Organ podkreślił, że przez współdziałanie osoby ubiegającej się pomoc należy rozumieć gotowość do podjęcia współpracy z pracownikiem socjalnym oraz skorzystanie z uzasadnionych i rozsądnych propozycji pracownika socjalnego pomagających osobie przezwyciężyć trudne sytuacje życiowe. Według organu brak współpracy uzasadnia odmowę przyznania pomocy w postaci specjalnego zasiłku celowego.
Po rozpoznaniu odwołania T. W. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Lublinie utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Organ odwoławczy podniósł, że stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zgodnie zaś z art. 39 ust. 2 ww. ustawy zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Jednakże zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowego określonego w tym przepisie (kryterium to dla osoby samotnie gospodarującej wynosi 477,00 zł a dla osoby w rodzinie - 351,00 zł), przy jednoczesnym spełnieniu przynajmniej jednej z przesłanek wymienionych w art. 7 pkt 2-15 ustawy lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. W toku postępowania ustalono, że dochód strony stanowi emerytura w kwocie [...] zł, a zatem przekracza kryterium dochodowe. Dlatego też jej wniosek rozpoznano w oparciu o art. 41 pkt 1 ustawy, według którego w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany specjalny zasiłek celowy.