Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska Sędziowie: Sędzia NSA Anna Lech Sędzia del. WSA Marian Wolanin (spr.) Protokolant starszy asystent Joanna Ukalska po rozpoznaniu w dniu 6 września 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2011 r. sygn. akt IV SA/Wa 1354/11 w sprawie ze skargi A. D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji o przejęciu gospodarstwa rolnego oddala skargę kasacyjną
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 grudnia 2011 r., sygn. akt IV SA/Wa 1354/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A. D. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji o przejęciu nieruchomości rolnej na rzecz Skarbu Państwa.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że decyzją Naczelnika Gminy [...] z dnia [...] kwietnia 1975 r., wydaną na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne (Dz.U. Nr 21, poz. 118), orzeczono o przejęciu na rzecz Państwa nieruchomości rolnej o ogólnej powierzchni 17,45 ha położonej we wsi Z. (9,08 ha) oraz we wsi C. (8,37 ha), stanowiącej w dacie przejęcia własność E. i J. małżonków D. Decyzją z dnia [...] stycznia 2011 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Gminy [...] z dnia [...] kwietnia 1975 r. Po rozpatrzeniu wniosku A. D. o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał w dniu [...] czerwca 2011 r. decyzję nr [...], którą utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] stycznia 2011 r. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, że dokumentacja niniejszej sprawy rzeczywiście nie zawiera jakiegokolwiek oświadczenia E. D., z którego wynikałaby zgoda tejże osoby na przejęcie ww. nieruchomości rolnej. Z pewnością nie można tej zgody wywodzić w sposób dorozumiany z wniosku dotyczącego przejęcia nieruchomości, datowanego na dzień 17 września 1974 r., ponieważ został on podpisany wyłącznie przez J. D. Jednakże analizując powyższą przesłankę należy mieć na względzie (wbrew stanowisku wnioskodawcy, jakoby w niniejszym postępowaniu nie zachodziły szczególne okoliczności wyłączające konieczność uzyskania zgody obojga małżonków), iż w toku pierwotnego postępowania administracyjnego przejęta nieruchomość rolna została zakwalifikowana jako wykazująca niski poziom produkcji. Skutek takiego ustalenia został określony w art. 6 ustawy z dnia 29 maja 1974 r., w myśl którego okoliczność, iż gospodarstwo rolne wykazuje niski poziom produkcji - zwalnia z obowiązku uzyskania zgody małżonka na przekazanie nieruchomości wchodzących w skład takiego gospodarstwa. Wprawdzie decyzja z dnia [...] kwietnia 1975 r. zawierała stwierdzenie, że produkcja rolna w gospodarstwie oscylowała na poziomie nie wyższym niż średnia w gminie na podobnych glebach, jednak w aktach postępowania znajduje się protokół z przeprowadzenia lustracji gospodarstwa rolnego sporządzony w dniu 16 września 1974 r., z którego wprost wynika, iż gospodarstwo to wykazywało niski poziom produkcji. Ponadto, według art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 29 maja 1974 r., określającego przesłanki odpowiedniego wieku, która winna być spełniona po stronie właścicieli przejmowanego gospodarstwa, przejęcie gospodarstwa na wniosek rolnika było możliwe wówczas, gdy mężczyzna osiągnął wiek 65 lat, a kobieta 60 lat. Z akt postępowania wynika tymczasem, iż kryterium wieku w dacie wydania kwestionowanej decyzji Naczelnika Gminy [...] spełnione było tylko przez E. D. Pominięcie okoliczności polegającej na nieosiągnięciu przez J. D. odpowiedniego wieku było jednak dopuszczalne na gruncie ustawy z dnia 29 maja 1974 r. W myśl bowiem art. 17 ust. 1 tego aktu, jeżeli gospodarstwo rolne stanowiło współwłasność małżonków, objęte było wspólnością ustawową lub stanowiło odrębną własność małżonka, renta w zamian za to gospodarstwo przysługiwała łącznie obydwu małżonkom, choćby warunki do renty spełniał tylko jeden z nich. Jako że podstawę do ustalenia prawa do renty i jej wysokości stanowiła decyzja o przejęciu nieruchomości za rentę (art. 32 ustawy), możliwe było zatem przejęcie gospodarstwa rolnego w trybie art. 9 ust. 1 w sytuacji, gdy jeden ze współwłaścicieli nie spełniał określonego w tym przepisie kryterium wieku. Organ wskazał więc, iż stan faktyczny i prawny sprawy istniejący w dacie podjęcia decyzji o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości E. i J. małżonków D., udokumentowany aktami postępowania, nie daje podstaw do stwierdzenia, że decyzja Naczelnika Gminy [...] z dnia [...] kwietnia 1975 r. (znak: [...] ) została wydana z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa.