Pozostawienie podania bez rozpoznania, w trybie art. 64 par. 2 Kpa nie jest czynnością podlegającą odrębnemu zaskarżeniu do sądu. Zasadność pozostawienia podania bez rozpoznania strona może kwestionować w drodze skargi na bezczynność organu. Dokonanie oceny czy skarga na bezczynność jest zasadna wymaga kontroli zgodności z prawem pozostawienia przez organ podania bez rozpoznania.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ludwik Żukowski, Sędziowie NSA Małgorzata Pocztarek, Jolanta Rajewska (spr.), Protokolant Edyta Pawlak, po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2005r. sygn. akt IV SAB/Wa 19/05 w sprawie ze skargi B. K. na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] w przedmiocie przejęcia gospodarstwa rolnego na własność Państwa 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz skarżącej B. K. kwotę 280 (słownie: dwieście osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
B. K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...], domagając się zobowiązania tego organu do wydania decyzji w sprawie jej wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy [...] z dnia 15 maja 1975 r. nr [...] w przedmiocie przejęcia na własność Państwa gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,91 ha położonego we wsi M.
W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o jej oddalenie, wskazując, iż dnia 24 czerwca 2004 r. skarżąca została wezwana do usunięcia braków wniosku. W odpowiedzi na to wezwanie strona nadesłała niepoświadczone za zgodność z oryginałem zaświadczenie PBN w [...] dotyczące nieruchomości położonej we wsi K. Z treści tego zawiadomienia nie wynikało by B. K. była właścicielką przedmiotowego gospodarstwa we wsi M.
Z uwagi na nieusunięcie braków i nieprzedstawienie właściwych dokumentów podanie pozostawiono bez rozpoznania, zgodnie z art. 64 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.) - dalej kpa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2005 r. sygn. akt IV SAB/Wa 19/05 oddalił powyższą skargę. W uzasadnieniu stwierdził, że tylko żądanie strony niedotknięte brakami formalnymi jest zdolne do wywołania skutku prawnego wszczęcia postępowania. W sprawie bezsporne jest, że skarżąca przed rozprawą otrzymała zawiadomienie o pozostawieniu jej podania bez rozpoznania. Podanie to nie wywołało zatem skutku prawnego w postaci wszczęcia postępowania, a w konsekwencji konieczności wydania orzeczenia w sprawie. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania w trybie art. 64§ 2 kpa wstrzymuje w sprawie bieg terminów. Oznacza to, że organ nie pozostaje w bezczynności, a więc Sąd nie może go zobowiązać do wydania decyzji w określonym terminie. Zupełnie odrębną kwestią jest ocena zasadności pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Czynność ta może być przez stronę zaskarżona.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniosła B. K., reprezentowana przez adwokata, wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i zobowiązanie Samorządowego Odwoławczego w [...] do wydania decyzji, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, a ponadto o zasądzenie kosztów według norm przepisanych. W skardze przedstawiono zarzut naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) przez niewłaściwe jego zastosowanie, na skutek błędnego uznania, że organ administracji nie pozostaje w bezczynności pomimo, iż organ zawiadamiając o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania rażąco naruszył przepisy postępowania administracyjnego, a mianowicie art. 7, art. 10, art. 64 § 2, a także art. 157 § 3 kpa. Zdaniem skarżącej wezwanie organu do przedstawienia dokumentów mających potwierdzać, że była właścicielką spornego gospodarstwa w dniu jego przejęcia przez państwo, nie dotyczyło w istocie kwestii stanowiących brak formalny wniosku, o jakim mowa w art. 64 § 2 kpa. W postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji nie ma zastosowania ogólna zasada, że datą wszczęcia postępowania jest dzień doręczenia żądania organowi. W postępowaniu tym, zgodnie z art. 157§ 3 kpa, odmowa wszczęcia postępowania następuje w drodze decyzji administracyjnej. Postępowanie poprzedzające wydanie takiej decyzji może dotyczyć wyłącznie wyjaśnienia kwestii formalnych, a nie zagadnień merytorycznych dotyczących przyczyn nieważności decyzji. Kwestie te mogą być wyjaśniane wyłącznie po wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Nie może zatem zasługiwać na akceptację działanie organów administracji polegające na podejmowaniu czynności, które tylko z pozoru zgodne są z prawem, ale nie zmierzają do załatwienia sprawy. Nie można też aprobować poglądu Sądu I instancji o niezasadności skargi, w sytuacji gdy organ podejmuje czynności pozorujące działanie, zwłaszcza gdy są one dokonywane już po wniesieniu skargi na bezczynność organu. Taki sposób orzekania może utwierdzać organy w przekonaniu, iż pozorne działania pozbawiają stronę możliwości wniesienia skargi przewidzianej w art. 3 § 2 pkt. 8 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.