Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Stojanowski, Sędzia NSA Jan Paweł Tarno, Sędzia del. WSA Mariusz Kotulski (spr.), Protokolant starszy asystent sędziego D.M., po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M.T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2017 r. sygn. akt II SA/Wa 1595/16 w sprawie ze skargi M.T. na postanowienie Prezesa Agencji Mienia Wojskowego z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od M.T. na rzecz Prezesa Agencji Mienia Wojskowego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 17 stycznia 2017 r. sygn. akt II SA/Wa 1595/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M.T. na postanowienie Prezesa Agencji Mienia Wojskowego z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego.
Powyższe rozstrzygnięcie zostało podjęte na tle następującego stanu faktycznego i prawnego sprawy.
Prezes Agencji Mienia Wojskowego (dalej jako Prezes AMW) postanowieniem z dnia [...] lipca 2016 r. nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 i art. 61 a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2017 poz. 1257 ze zm.), dalej jako "k.p.a." utrzymał w mocy postanowienie Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Mienia Wojskowego w [...], dalej jako "Dyrektor OR AMW" z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] odmawiające M.T. wszczęcia postępowania w sprawie ustalenia prawa do zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym nr [...], położonym przy ul. [...] w [...].
W uzasadnieniu powyższego postanowienia Prezes AMW wskazał, iż M.T. w dniu [...] kwietnia 2016 r. wystąpiła do Dyrektora OR AMW z wnioskiem o wydanie decyzji o jej prawie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym przy ul. [...] w [...]. W uzupełnieniu powyższego wnioskodawczyni sprecyzowała, że ubiega się o wszczęcie postępowania administracyjnego w przedmiocie ustalenia prawa do zamieszkiwania we wskazanym lokalu. Jako podstawę wskazała ustawę o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP z dnia 22 czerwca 1995 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 207), dalej jako "ustawa o zakwaterowaniu" oraz akta przedmiotowego lokalu. Dyrektor OR AMW wydał w dniu [...] maja 2016 r. postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w przedmiotowej sprawie. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 6 k.p.a., organ może orzekać wyłącznie w oparciu o przepisy, które pozostają w obrocie prawnym w dacie orzekania. Obecnie brak jest w ustawie o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP zapisu ustalającego prawo do zamieszkiwania członków rodziny zmarłego emeryta wojskowego w drodze decyzji administracyjnej, co skutkowało zastosowaniem w sprawie art. 61 a § 1 k.p.a.
M.T., reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła zażalenie na postanowienie organu I instancji, lecz organ odwoławczy nie znalazł podstaw do uwzględnienia zażalenia. Prezes AMW podniósł, mając na względzie treść art. 61a k.p.a., iż przesłanką wydania postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania może być nie tylko brak legitymacji procesowej wnoszącego żądanie, ale może ono wynikać także z innych przyczyn, które nie zostały w ustawie skonkretyzowane. W postanowieniu wydanym na podstawie art. 61 a § 1 k.p.a. organ nie może formułować wniosków i ocen dotyczących meritum wniosku strony.
W ocenie organu odwoławczego, w niniejszej sprawie jako przeszkodę przedmiotową do rozpatrzenia wniosku strony o wszczęciu postępowania administracyjnego i wydaniu decyzji o prawie do zamieszkiwania we wskazanym lokalu, należało uznać brak przepisów prawa, na podstawie których organ mógłby rozstrzygnąć wniosek strony. Organ wskazał na treść art. 21 ust. 1 oraz art. 24 ustawy o zakwaterowaniu. Przepisy te nie wymieniają w kręgu osób, którym przydziela się lokal mieszkalny w drodze decyzji administracyjnej, osób innych niż żołnierz zawodowy. Wydanie decyzji bez podstawy prawnej byłoby obarczone wadą rażącego naruszenia prawa. W zaistniałym stanie faktycznym, w związku z brakiem podstaw prawnych do orzekania w trybie administracyjnym, zasadnie odmówiono wszczęcia postępowania w przedmiotowej sprawie. M.T. nie jest żołnierzem zawodowym, a zatem nie podlega powyższej regulacji. Informacyjnie organ wskazał, iż przepisy ustawy o AMW dają możliwość zadysponowania lokalem, z zasobu AMW, na rzecz osoby niebędącej żołnierzem zawodowym, w trybie przepisów cywilnoprawnych tj. poprzez zawarcie umowy najmu, niemniej taka możliwość została ograniczona tylko do tych miejscowości, w których potrzeby mieszkaniowe żołnierzy zawodowych zostały zaspokojone.