Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Janina Antosiewicz (spr.) Sędziowie NSA Jerzy Krupiński Marek Stojanowski Protokolant Magdalena Cieślak po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej H. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 stycznia 2007 sygn. akt V SA/Wa 1780/06 w sprawie ze skargi H. G. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia represji oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 9 stycznia 2007 r. sygn. akt V SA/Wa 1780/06, oddalił skargę H. G. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (zw. dalej w skrócie IPN) z dnia [...] nr [...], w przedmiocie odmowy potwierdzenia represji.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył przebieg postępowania w tej sprawie, treść wydanych decyzji i ocenę ich legalności, stwierdzając co następuje:
H. G. pismem z 9 września 2005 r. (data wpływu) wystąpił do IPN z wnioskiem o potwierdzenie faktu odebrania go rodzicom, w celu poddania eksterminacji lub wynarodowienia. Załączył kserokopię zaświadczenia wydanego przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, potwierdzającego zamordowanie przez żołnierzy Wehrmachtu jego rodziców w dniu [...] sierpnia 1944 r. Ustalenia IPN, po przeprowadzeniu kwerendy archiwalnej, potwierdziły zamordowanie rodziców wnioskodawcy - W. i S. G. we wskazanym we wniosku czasie.
Wezwany przez Instytut do udzielenia wyjaśnień H. G. wyjaśnił, że do [...] sierpnia 1944 r. mieszkał wspólnie z rodzicami, a w przeddzień mordu dokonanego na jego rodzinie matka zostawiła go u wuja. Wnioskodawca podał, że w domu często bywali partyzanci, o czym wiedziały mieszkające we wsi niemieckie rodziny i z tego względu po potyczce między partyzantami i żołnierzami niemieckimi matka spodziewała się represji ze strony Niemców.
Organ administracji w toku postępowania przeprowadził przesłuchanie świadków: S. L., który zeznał, że matka H. G. w obawie przed represjami ze strony cofających się Niemców "celowo chroniąc swoje dziecko wywiozła synka do najbliższej rodziny do miejscowości Ś. W.", gdzie zaopiekowała się nim siostra zmarłej wraz z mężem F. P. oraz E. Z., która zeznała, iż matka wnioskodawcy "bardzo bała się i martwiła o życie małego H., przeżywała to ogromnie i w obawie przed Niemcami postanowiła przechować go u swojego wujka, do którego go zaprowadziła".
Decyzją z [...] nr [...], Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu odmówił potwierdzenia, że skarżący został odebrany rodzicom w celu poddania eksterminacji.
W ocenie organu wnioskodawca nie został odebrany rodzicom, ponieważ działanie matki polegające na przekazaniu dziecka rodzinie przed nadejściem oddziałów Wehrmachtu, uchroniło stronę przed śmiercią. W związku z powyższym, zdaniem Prezesa IPN, również druga przesłanka z art. 4 ust. 2 ustawy o kombatantach nie została spełniona, bowiem w obliczu braku odebrania dziecka nie można rozważać celów owego odebrania.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, na skutek wniosku H. G., Prezes IPN decyzją z [...] utrzymał swą decyzję w mocy. Podzielając poprzednio zajęte stanowisko organ stwierdził, iż odebranie dziecka rodzinie polskiej w rozumieniu art. 4 ust. 2 ustawy oznaczało w praktyce możliwość arbitralnego decydowania przez władze niemieckie o dalszych losach dziecka, a w wyniku odebrania nie decydowali już jego rodzice. Jeżeli zaś o losach dziecka decydowali rodzice, to mimo ich zamordowania, gdy dziecko zgodnie z wolą matki pozostało u krewnych, nie można uznać, że zostało ono odebrane rodzicom w celu eksterminacji.