Właściwość rzeczową organu odwoławczego ocenia się z uwzględnieniem przepisów prawa materialnego zastosowanych w decyzji organu pierwszej instancji, a w odniesieniu do decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji - przepisów prawa materialnego, według których wydano decyzję będącą przedmiotem postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 156 par. 1 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Alfredy P. na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 29 września 1992 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o ustaleniu kandydata na nabywcę nieruchomości i na podstawie art. 207 par. 3 w związku z art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej pięćdziesiąt tysięcy złotych na rzecz skarżącej tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej decyzją z dnia 29 września 1992 r. nr GZU. gn. 061/623-127/91 utrzymał w mocy decyzję Wojewody (...) z dnia 7 czerwca 1991 r. nr G. 10-7464/1/91, którą ten na podstawie art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa stwierdził nieważność decyzji Naczelnika Gminy M. z dnia 7 czerwca 1989 r. nr 59/7434/2/89, ustalającej Alfredę P. kandydatem na nabywcę nieruchomości zabudowanej, obejmującej działkę nr 268/1 o powierzchni 0,0776 ha, położonej w B. W uzasadnieniu swej decyzji Minister podał, że zaskarżona decyzja Wojewody jest prawidłowa. Postępowanie w omawianej sprawie dotyczy decyzji Naczelnika Gminy M. z dnia 7 czerwca 1989 r. o ustaleniu kandydatów na nabywców nieruchomości w trybie przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1989 nr 14 poz. 74/. W tym czasie jednak na nieruchomości znajdowały się budynki po byłym siedlisku gospodarstwa rolnego, przejętego na własność Państwa od Stanisława i Heleny małżonków G. w zamian za świadczenia emerytalne, a nieruchomość została przeznaczona w planie zagospodarowania przestrzennego gminy M. na cele budownictwa zagrodowego. Stosownie do obowiązujących wówczas przepisów art. 37 powyższej ustawy przy sprzedaży działek zabudowanych domami mieszkalnymi wraz z budynkami gospodarczymi związanymi z indywidualnym gospodarstwem rolnym, jak również działek przeznaczonych pod taką zabudowę /działki zagrodowe/, jeżeli sprzedaż następuje łącznie z gruntami wchodzącymi w skład gospodarstwa rolnego lub jeżeli sprzedaż następuje na rzecz osoby posiadającej gospodarstwo rolne, stosowało się przepisy o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych w zakresie trybu, warunków i ceny.
Alfreda P. zaskarżyła omówioną wyżej decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jej uchylenie i zarzucając, że została wydana z rażącym naruszeniem prawa. Naczelny Sąd Administracyjny w orzecznictwie swoim uznaje, że naruszenie prawa ma wtedy charakter rażący, gdy pociąga ono za sobą skutki społeczne lub gospodarcze, które są nie do pogodzenia z wymaganiami praworządności. Organy administracji państwowej obu instancji nie wykazały w uzasadnieniach swych decyzji żadnej okoliczności, która pozwalałaby przypisać decyzji Naczelnika Gminy M. wady wymienione w art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa. (...) O tym, czy nieruchomość stanowi zasób gruntów państwowych na cele zabudowy wsi, czy grunty zasobu Państwowego Funduszu Ziemi przeznaczone na cele gospodarki rolnej, stosownie do przepisów art. 91 i 92 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /tekst z 1989 r. / decyduje ich przeznaczenie w planie zagospodarowania przestrzennego. Plan zagospodarowania przestrzennego, obowiązujący w dniu wydania przez Naczelnika Gminy M. decyzji z dnia 7 czerwca 1989 r., przeznaczał teren, na którym położona jest sporna działka, nie na cele gospodarki rolnej, lecz pod budownictwo mieszkaniowe o niskiej intensywności zabudowy - symbol planu C-8 MP, charakterystyka zabudowy pensjonatowa, a po jego nowelizacji w 1990 r. - na cele istniejącej zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej do pozostawienia i adaptacji na zabudowę o charakterze usługowym dla rekreacji. Kwalifikacja nieruchomości będącej przedmiotem sprawy, której oba organy nie dokonały, ma podstawowe znaczenie, gdyż od tego zależy kompetencja organu oraz podstawa prawna rozstrzygnięcia sprawy. Przeznaczenie gruntów na cele zabudowy wsi dowodzi, że ich sprzedaż powinna być dokonana wyłącznie w trybie przepisów ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Skoro zaś od wydania decyzji przez organ administracji do dnia zawarcia umowy ceny uległy zmianie, to organ administracji państwowej mógł zmienić w tym zakresie swoją decyzję, przy czym powinien był uwzględnić również świadczone przez skarżącą na rzecz Heleny G. dożywocie i jego wartość potrącić od ceny sprzedaży. Nie miał natomiast podstaw - i nadal nie ma - do uchylenia wszystkich skutków prawnych, jakie powstały od doręczenia decyzji ustalającej skarżącą kandydatem na nabywcę działki budowlanej. Ponadto, zdaniem skarżącej, w danym wypadku nastąpiły nieodwracalne skutki prawne wobec zawarcia umowy sprzedaży, co organy pominęły.