Nieodwracalność skutków prawnych /art. 156 par. 2 in fine Kpa/ oznacza w szczególności sytuację, w której poprzedni stan prawny nie może zostać przywrócony, gdyż przestał istnieć przedmiot, którego prawo dotyczyło, lub też podmiot, któremu prawo przysługiwało, utracił zdolność do zachowania tego prawa albo wygasła instytucja stanowiąca źródło prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Danuty i Bernarda małżonków G. na decyzję Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej z dnia 29 sierpnia 1986 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o ustanowieniu użytkownika wieczystego działki budowlanej.
Decyzją Dyrektora Biura Gospodarki Gruntami Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii z dnia 29 sierpnia 1986 nr GW-1/6010/403/86, działającego z upoważnienia Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, utrzymana została w mocy decyzja Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w T. z dnia 25 kwietnia 1986 nr G-III-8224/51/86, stwierdzająca nieważność decyzji Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miejskiego w T. z dnia 7 sierpnia 1984 nr GKIP/6/8224a-222/84 o oddaniu Danucie G. w użytkowanie wieczyste - pod budowę garażu - działki o powierzchni 21 m2, położonej przy ul. M. w T.
Wnosząc skargę, Danuta i Bernard małżonkowie G. żądali uchylenia zaskarżonej decyzji i zarzucili, że gdyby nawet przyjąć, iż słuszny jest pogląd organu II instancji dotyczący istoty sprawy, to organ ten nie rozważył wszystkich okoliczności, a zwłaszcza nie uzasadnił, z jakich przyczyn nie zastosował art. 156 par. 2 Kpa, skoro zrealizowano cel użytkowania wieczystego i wybudowano garaż, powodując tym samym nieodwracalne skutki prawne.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do par. 1-4 rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 18 maja 1970 r. w sprawie trybu oddawania w użytkowanie wieczyste terenów państwowych i sprzedaży położonych na nich budynków /Dz.U. nr 13 poz. 120 ze zm./, obowiązującego w czasie wydania decyzji o oddaniu gruntu Danucie G. w użytkowanie wieczyste, oddanie terenu państwowego w użytkowanie wieczyste osobie fizycznej wymagało uprzedniego ustalenia, zatwierdzenia oraz podania do publicznej wiadomości wykazu takich terenów. Ustalenie zaś i zatwierdzenie takiego wykazu następowało po zbadaniu, czy tereny i budynki w nim zamieszczone odpowiadają wymaganiom ustawy i rozporządzeń wydanych na jej podstawie.
Jednym z takich wymagań była konieczność zsynchronizowania wykazu z celami ustalonymi w planie zagospodarowania przestrzennego. W planie ogólnym miasta T. sporna nieruchomość została przeznaczona na cele budownictwa mieszkaniowo-usługowego, co - zdaniem organu I instancji - wyłączało możliwość oddania tego terenu pod budowę garażu.
Pogląd ten był kwestionowany w toku postępowania odwoławczego przez Danutę G., nie miał jednak decydującego znaczenia w sprawie, gdyż nie było to jedyne uchybienie organu, który wydał decyzję o ustanowieniu wieczystego użytkownika. Okazało się bowiem, że nieruchomość ta nie została umieszczona w wykazie, który powinien być sporządzony. Stanowi to kolejne uchybienie, nie dające się sanować w drodze wykładni.
Przede wszystkim jednak rozważyć należało, czy w świetle obowiązujących przepisów w ogóle było możliwe oddanie gruntu państwowego w użytkowanie wieczyste na budowę garażu. To właśnie uczynił organ II instancji w niniejszej sprawie.
Jak głosił par. 1 ust. 1 rozporządzenia z 1970 r., wykazy terenów państwowych przewidzianych do oddania osobom fizycznym w użytkowanie wieczyste obejmować mogły tylko tereny zabudowane budynkami wymienionymi w art. 12 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach /Dz.U. 1969 nr 22 poz. 159 ze zm./ lub też tereny przeznaczone do zabudowania takimi budynkami. Natomiast ustawa ta, określając katalog budynków, nie wymieniła w nim garaży, co oznacza, że oddanie osobie fizycznej terenu państwowego w użytkowanie wieczyste na budowę garażu nie było dopuszczalne.
Zaskarżona zatem decyzja organu II instancji jest zgodna z prawem, przy czym należało również uznać, iż w sprawie nie znajdował zastosowania art. 156 par. 2 in fine Kpa.
Nieodwracalność skutków prawnych oznacza w szczególności sytuację, w której poprzedni stan prawny nie może zostać przywrócony, gdyż przestał istnieć przedmiot, którego prawo dotyczyło, lub też podmiot, któremu prawo przysługiwało, utracił zdolność do zachowania tego prawa albo wygasła instytucja stanowiąca źródło prawa.
W rozpatrywanej sprawie można jedynie mówić o trwałych - choć i pod tym względem możliwych do odwrócenia - skutkach w zakresie stanu faktycznego nieruchomości, które nie są objęte hipotezą art. 156 par. 2 Kpa.
W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 207 par. 5 Kpa.