Do organizacji społecznej nie ma zastosowania art. 41 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /Dz.U. nr 14 poz. 84/, odnoszący się tylko do jednostek gospodarki uspołecznionej. Zakres uprawnień organów administracji wobec najemców lokali użytkowych, nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej, określa art. 42 prawa lokalowego.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego na decyzję Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 października 1981 r. nr L.II-565-889/81 w przedmiocie cofnięcia przydziału lokalu użytkowego i na podstawie art. 207 par. 1 i par. 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Naczelnika Dzielnicy Warszawa-Mokotów z dnia 7 października 1980 r., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy kwotę złotych sześćset tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Naczelnik Dzielnicy Warszawa-Mokotów, decyzją z dnia 7 października 1980 r. wydaną na podstawie art. 41 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /Dz.U. nr 14 poz. 84/, cofnął Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu - Oddział Stołeczny przydział lokalu użytkowego nr 2 i 2a przy ul. D. przeznaczonego na wypożyczalnię sprzętu sportowego oraz wezwał do opróżnienia tego lokalu w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji. Decyzja została uzasadniona koniecznością przeznaczenia tych pomieszczeń na przedszkole.
Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy po rozpatrzeniu sprawy w trybie odwoławczym, decyzją z dnia 30 października 1981 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Naczelnika Dzielnicy Warszawa-Mokotów. Również ta decyzja została uzasadniona koniecznością przeznaczenia lokalu użytkowego nr 2 i 2a przy ul. D. na przedszkole. Organ odwoławczy stwierdził, że zaskarżona decyzja jest zgodna z obowiązującymi przepisami, a zwłaszcza z art. 41 prawa lokalowego.
Z akt sprawy wynika, że lokal użytkowy nr 2 i 2a przy ul. D. nie będzie przeznaczony na przedszkole, lecz na wypożyczalnię sprzętu sportowo-turystycznego dla Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Oddział Mokotów, który otrzymuje ten lokal w zamian za zajmowany dotychczas lokal w budynku przedszkola przy ul. B. w W. Na takie rozwiązanie sprawy wskazuje decyzja Naczelnika Dzielnicy Warszawa Mokotów z dnia 18 listopada 1981 r., nakazująca Polskiemu Towarzystwu Turystyczno-Krajoznawczemu Oddział Mokotów opróżnienie lokalu użytkowego przy ul. B. i przeniesienie się w terminie 14 dni do lokalu zamiennego przy ul. D. Kolejna decyzja Naczelnika Dzielnicy Warszawa-Mokotów z dnia 11 stycznia 1982 r. orzeka na podstawie art. 28 ust. 2 prawa lokalowego o przydziale na rzecz Oddziału lokalu użytkowego przy ul. D. o powierzchni 35,0 m2, przeznaczonego na wypożyczalnię sprzętu turystyczno-sportowego. Ze znajdującego się w aktach protokołu pomiaru powierzchni i opisu instalacji technicznych lokalu użytkowego w domu nr 23 przy ul. D., sporządzonego w 1975 r. przez Administrację Domów Mieszkalnych przy ul. W. nr 35 w W., wynika, że lokal ten ma ogólną powierzchnię 47,14 m2.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze - Oddział Śródmieście zaskarżyło do Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzję Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 października 1981 r., utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji o cofnięciu przydziału lokalu użytkowego temu Oddziałowi. Skarżący zarzuca brak podstawy prawnej do wydania zaskarżonej decyzji. Powołuje się też na względy społeczne, do których zalicza likwidację powszechnie dostępnej wypożyczalni sprzętu turystycznego, a także brak wskazania pomieszczenia, w którym można by umieścić sprzęt turystyczny wartości 1 miliona zł.
Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżona decyzja została wydana na podstawie art. 41 ust. 1 prawa lokalowego. Przepis ten stanowi, że terenowy organ administracji państwowej w przypadkach uzasadnionych szczególnymi względami społecznymi lub gospodarczymi może wydać decyzję o zmianie w stanie zajmowania lokali użytkowych, zajmowanych przez jednostki gospodarki uspołecznionej, chociażby najem tych lokali nie wymagał decyzji o ich przydziale. Zaskarżona decyzja dotyczy Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, którego jest organizacją społeczną, nie zaś jednostką gospodarki uspołecznionej. Wprawdzie w niektórych aktach normatywnych przewiduje się stosowanie przepisów dotyczących jednostek gospodarki uspołecznionej także do organizacji społecznych /patrz np. art. 1 par. 2 Kc, stanowiący, że przepisy kodeksu dotyczące jednostek gospodarki uspołecznionej stosuje się m.in. do organizacji społecznych/, lecz prawo lokalowe takiego ustalenia nie zawiera. W stosunku zatem do Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i jego ogniw organizacyjnych sprawy dotyczące zmian w stanie zajmowania lokali użytkowych mogą być rozpatrywane na podstawie art. 42 prawa lokalowego. W myśl przepisu ust. 1 tego artykułu, decyzja o ograniczeniu przydziału lokalu użytkowego lub przekwaterowaniu z niego do lokalu zamiennego może być wydana: