Prawo do renty socjalnej na podstawie art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60 ze zm./, dodanego przez ustawę z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. nr 100 poz. 459/, przysługuje osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia, niezależnie od tego, czy całkowita niezdolność do pracy z powodu tego inwalidztwa powstała przed ukończeniem, czy po ukończeniu 18 roku życia.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Edyty Cz.-G. na decyzję Wojewody (...) z dnia 16 lutego 1997 r. w przedmiocie przyznania renty socjalnej i na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora (...) Centrum Pomocy Społecznej z dnia 29 listopada 1996 r.
Wojewoda (...) decyzją z dnia 16 lutego 1997 r. nr 8145/14/97 utrzymał w mocy decyzję Dyrektora (...) Centrum Pomocy Społecznej z dnia 29 listopada 1996 r. nr BCPS.Dśw.8147/116/96 o odmowie przyznania Edycie Cz.-G. świadczenia pieniężnego w postaci renty socjalnej. Jako podstawę prawnomaterialną powołano art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60/, dodany przez ustawę z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. nr 100 poz. 459/. W uzasadnieniu ostatecznej decyzji podano, że Edyta Cz.-G., urodzona w dniu 4 października 1959 r., została zaliczona decyzją Komisji do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 22 września 1983 r. do III grupy inwalidzkiej z powodu inwalidztwa powstałego przed 18 rokiem życia. Następnie na skutek pogorszenia się stanu jej zdrowia Komisja decyzją z dnia 17 lipca 1996 r. zaliczyła Edytę Cz.-G. do II grupy inwalidów, podając, że inwalidztwo występuje od dzieciństwa, lecz uległo pogorszeniu po dniu 22 września 1993 r. Ten stan, zdaniem organów administracji obu instancji, nie pozwala na przyznanie renty socjalnej, gdyż według art. 27a ust. 1 powołanej ustawy "renta socjalna przysługuje osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed 18 rokiem życia".
Decyzję Wojewody (...) zaskarżyła Edyta Cz.-G. do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wnosząc o uchylenie decyzji, podała, że jest chora od dzieciństwa z powodu nadmiernej łamliwości kości. Jest inwalidką II grupy, lecz nie ma renty i nie ma środków utrzymania.
W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Uzasadnienia decyzji zarówno organu pierwszej instancji, jak i organu odwoławczego nie zawierają żadnej analizy art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60 ze zm./, wprowadzonego w życie z dniem 14 września 1996 r. przez ustawę z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. nr 100 poz. 459/. Przytoczenie treści tego przepisu w uzasadnieniu decyzji organu instancji bądź stwierdzenie, że omawiany przepis "nie przewiduje możliwości przyznania prawa do renty socjalnej wbrew jego brzmieniu" /w uzasadnieniu decyzji organu odwoławczego/ nie czyni zadość wymaganiom wynikającym z art. 7, 11 i 107 par. 3 Kpa. Można więc jedynie domniemywać, że art. 27a ust. 1 cytowanej ustawy został zinterpretowany przez organy administracji w ten sposób, iż warunkiem jego zastosowania jest taki stopień inwalidztwa powstałego przed 18 rokiem życia osoby, aby już wówczas była ona całkowicie niezdolna do pracy.
Pomijając kwestię konieczności takiego domniemania, będącą wynikiem zaniedbania przez organy wyjaśnienia stronie zasadności przesłanek, którymi się kierowały /art. 11 Kpa/, należało zwrócić uwagę na niejednoznaczność omawianego przepisu ustawy. O ile bowiem nie budzi wątpliwości, że jednym z warunków prawa do renty socjalnej jest całkowita niezdolność do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed 18 rokiem życia, o tyle już co najmniej dyskusyjne jest, czy dalsze uwarunkowanie dotyczy inwalidztwa w stopniu, jaki już wówczas, a więc przed ukończeniem 18 roku życia, czynił daną osobę całkowicie niezdolną do pracy, czy też wystarczające jest do spełnienia tego warunku, że inwalidztwo /bez względu na jego stopień/ powstało przed ukończeniem 18 roku życia, lecz w wyniku pogłębienia spowodowało całkowitą niezdolność do pracy w późniejszym okresie życia. Rozważając tę kwestię, należało zwrócić uwagę, że omawiany przepis mówi o inwalidztwie powstałym przed ukończeniem 18 roku życia, którego skutkiem jest całkowita niezdolność do pracy. Nie określa jednak czasu wystąpienia takiego skutku. W rozważaniach tych nie bez znaczenia jest to, że omawiany przepis przyznaje osobom nim objętym prawo, a zatem krąg tych osób nie może być ograniczony przez zabiegi interpretacyjne, bez wyraźnych podstaw w treści przepisu. Dodatkowy związek z rozważaną kwestią ma przepis art. 27a ust. 5, stanowiący, że osobie, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje renta socjalna za miesiąc, w którym osiągnęła ona wynagrodzenie z tytułu pracy przekraczające wysokość renty socjalnej. Ten bowiem przepis określa sytuację, w której osoba mająca prawo do renty socjalnej na podstawie ust. 1 była zatrudniona i pobierała wynagrodzenie z tego tytułu, a więc nie zakłada sytuacji, w której całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku czasowym z powstaniem inwalidztwa.
Podsumowując, należało uznać, że prawo do renty socjalnej na podstawie art. 27a ust. 1 omawianej ustawy przysługuje osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia, niezależnie od tego, czy całkowita niezdolność do pracy z powodu tego inwalidztwa powstała przed ukończeniem, czy po ukończeniu 18 roku życia.
Skoro zaś w sprawie rozpoznawanej przez Sąd organy administracji obu instancji, nie podając konkretnych przesłanek, odmówiły skarżącej prawa do renty socjalnej, mimo że jest ona inwalidką od dzieciństwa, a od lipca 1996 r. stwierdzano jej całkowitą niezdolność do pracy z powodu tego inwalidztwa, to zaskarżone decyzje są sprzeczne z prawem.
Z tych względów zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ należało orzec jak w sentencji.