Przepis art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych /Dz.U. nr 127 poz. 627 ze zm./ stanowi, że odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość powinno odpowiadać jej wartości rynkowej, ustalonej na dzień wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji autostrady.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Banku Spółdzielczego w S. na decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia 9 grudnia 1999 r. (...) w przedmiocie wywłaszczenia nieruchomości i odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz decyzji Wojewody P. z 21 lipca 1999 r., (...) w części dotyczącej odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość; (...).
Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z 9 grudnia 1999 r., (...) utrzymał w mocy decyzję Wojewody P. z 21 lipca 1999 r., (...) o wywłaszczeniu na rzecz Skarbu Państwa pod pas drogowy autostrady płatnej A-1 nieruchomości położonej w gminie S. G., obrębie K. J, oznaczonej jako działki nr 160/1 i 160/3, a stanowiącej własność Romana O. i o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość w wysokości 87.485,52 zł. /W drodze postanowienia z 4 sierpnia 1999 r. Wojewoda P. dokonał sprostowania wysokości odszkodowania na kwotę 97.808,82 zł/. W uzasadnieniu obu wyżej wskazanych decyzji organy obu instancji zgodnie stwierdzają, że zgodnie z ostateczną decyzją o ustaleniu lokalizacji autostrady płatnej przedmiotowa nieruchomość została przeznaczona pod pas drogowy autostrady płatnej A-1. Właściciel nieruchomości nie przyjął oferty jej sprzedaży w związku z tym ją wywłaszczono, ustalając jednocześnie odszkodowanie na rzecz jej właściciela. Nieruchomość ta jest obciążona hipoteką m.in. na rzecz Banku Spółdzielczego w S. W tym zakresie organy administracji stwierdzają, że w wyniku wywłaszczenia nieruchomości Skarb Państwa nie może stać się dłużnikiem hipotecznym względem Banku w wyniku stwierdzenia, że hipoteka ustanowiona na nieruchomości obciąża również jej części nabyte w drodze wywłaszczenia przez Skarb Państwa. Uznano, że wartość nieruchomości pozostawionej przy dotychczasowym właścicielu jest wystarczająca dla zaspokojenia roszczeń Banku, co wynika z operatu szacunkowego wykonanego przez rzeczoznawcę majątkowego.
Decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast zaskarżył do naczelnego Sądu Administracyjnego Bank Spółdzielczy w S., wnosząc o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenie art. 111, art. 119 i art. 128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./ - cyt. dalej jako ustawy o gospodarce nieruchomościami, a także przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W szczególności zauważono, że zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli na wywłaszczonej nieruchomości są ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw, które zgodnie z przepisami ustawy powinny być również wywłaszczone. Podkreślono, że nie ma podstaw prawnych do twierdzenia, że w następstwie wywłaszczenia wygasają hipoteki ciążące na nieruchomości. Dodano wreszcie, że wartość nieruchomości, której część wywłaszczono została przez biegłego znacznie zawyżona.
W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podkreślono w niej, że zarzuty podniesione w skardze były przedmiotem rozpoznania już w postępowaniu odwoławczym i nie wniosły żadnych nowych okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zajęte stanowisko.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 51 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ Sąd nie jest związany granicami skargi. Oznacza to, że Sąd ten ma prawo, a nawet obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet, gdy dany zarzut nie został podniesiony w skardze.