Jeżeli jakiś obiekt odpowiada warunkom określonym w art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach /Dz.U. nr 10 poz. 48 ze zm./, o wpisaniu go do rejestru zabytków decyduje właściwy wojewódzki konserwator zabytków, przy czym ustawa nie uzależnia wydania takiej decyzji od zgody właściciela obiektu.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Jana W. na decyzję Ministra Kultury i Sztuki z dnia 22 kwietnia 1985 r. w przedmiocie wpisania do rejestru zabytków "chałupy zrębowej".
Decyzją z dnia 22 kwietnia 1985 nr ZMOZ-ZId-885-45/D.G./85 Minister Kultury i Sztuki utrzymał w mocy decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w W. z dnia 18 stycznia 1985 nr 116/85 nr rej. 1086/WT, na mocy której wpisano do rejestru zabytków chałupę zrębową w D.G. gmina M., stanowiącą własność Jana W. W uzasadnieniu swej decyzji organ odwoławczy stwierdził, że przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach /Dz.U. nr 10 poz. 48 ze zm./ dawały podstawę Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków w W. do wydania decyzji o wpisaniu wskazanego w decyzji obiektu do rejestru zabytków województwa. Budynek mieszkalno-gospodarczy, drewniany, o konstrukcji zrębowej, z początku XIX w. stanowi typowy przykład architektury ludowej Kotliny Kł., który powinien być chroniony ze względu na wartości architektoniczne. Podnoszone w odwołaniu od decyzji organu I instancji kwestie związane z właściwym utrzymaniem i konserwacją tego obiektu nie dotyczą istoty zaskarżonej decyzji i w związku z tym nie mają wpływu na rozstrzygnięcie sprawy.
Na decyzję Ministra Kultury i Sztuki skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Jan W., podnosząc, że zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji zostały wydane bez jego zgody. Swój dom utrzymuje we właściwym stanie technicznym, co zapobiegło przekształceniu się go w ruinę. Wpisanie budynku do rejestru zabytków prowadzić będzie do jego zniszczenia. Dom wymaga obecnie remontu dachu uszkodzonego przez wiatr halny i naprawy tynków. Skarżący remont ten wykona. Obawia się natomiast, że nie będzie mógł podporządkować się rygorom nałożonym nań ustawą z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach.
W odpowiedzi na skargę Minister Kultury i Sztuki podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wnosił o oddalenie skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Materiał dokumentacyjny sprawy wskazuje, że zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z obowiązującym prawem. Wbrew twierdzeniom skargi, w obowiązującym stanie prawnym nie można uznać za naruszenie prawa wpisanie budynku stanowiącego własność skarżącego do rejestru zabytków.
Stosownie do art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach /Dz.U. nr 10 poz. 48 ze zm./ przedmiotem ochrony mogą być w szczególności dzieła budownictwa, urbanistyki i architektury, niezależnie od stanu ich zachowania, jak też historyczne założenia urbanistyczne miast i osiedli, parki i ogrody dekoracyjne, cmentarze, budowle i ich wnętrza wraz z otoczeniem oraz zespoły budowlane o wartości architektonicznej, a także budowle mające znaczenie dla historii budownictwa. Jeżeli zatem jakiś obiekt spełnia przesłanki powyższego przepisu, o wpisaniu go do rejestru zabytków decyduje Wojewódzki Konserwator Zabytków, przy czym ustawa nie uzależnia takiej decyzji od zgody właściciela.
O zakwalifikowaniu więc jakiegoś obiektu do zabytków i wpisaniu go do rejestru zabytków przesądza wyłącznie spełnienie przez ten obiekt warunków określonych cytowaną ustawą. W rozpoznawanej sprawie "chałupa zrębowa" z początku XIX wieku, będąca własnością skarżącego, została uznana przez organ administracji za typowy przykład architektury ludowej Kotliny Kł., który - z powodu swych wartości architektonicznych - powinien być chroniony. W związku z tym wpisanie tego budynku, jako budowli mającej znaczenie dla historii budownictwa, do rejestru zabytków, znajduje podstawę w powołanym art. 5 ust. 1 ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach. Wpisanie tego obiektu do rejestru zabytków nie pozbawia skarżącego praw właściciela. Nakłada na niego jedynie obowiązek przestrzegania rygorów omawianej ustawy, mających na celu zachowanie dobrego stanu technicznego i walorów zabytkowych obiektu uznanego za zabytek.
Z tych względów skargę, jako nieuzasadnioną, na zasadzie art. 207 par. 5 Kpa należało oddalić.