Okoliczność, że podejrzewana o chorobę zawodową osoba zmarła, nie zwalnia organu inspekcji sanitarnej od obowiązku działania na podstawie orzeczenia lekarskiego właściwej jednostki, natomiast do niej będzie należała ocena czy - w świetle wiedzy medycznej - dostępny w sprawie materiał dowodowy uzasadnia rozpoznanie lub nie daje podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, czy też w ogóle nie pozwala na zajęcie stanowiska; w tym ostatnim przypadku zaś postępowanie administracyjne podlegałoby umorzeniu, gdyż bez lekarskiego rozpoznania nie jest dopuszczalne rozstrzygania o chorobie zawodowej.
uchyla zaskarżoną decyzję.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny dla województwa L., działając na podstawie par. 10 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych /Dz.U. nr 65 poz. 294 ze zm./ - decyzją z 13 października 1994 r. stwierdził u Józefa K., garbarza zatrudnionego w Zakładach Garbarskich w L. w latach 1952-1987, chorobę zawodową określoną jako "guz płuca prawego". Główny Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy tę decyzję, natomiast sąd administracyjny wyrokiem z dnia 9 listopada 1995 r. uchylił decyzje obydwu organów.
Sąd wyjaśnił, że decyzje podlegały uchyleniu, gdyż nie ustalono, o jaką chorobę chodzi w ramach wykazu chorób zawodowych oraz nie wykazano związku przyczynowego pomiędzy chorobą a zatrudnieniem. Przede wszystkim wydano obie decyzje bez orzeczenia lekarskiego jednostki służby zdrowia właściwej do rozpoznawania chorób zawodowych, poprzestając na zgłoszeniu choroby zawodowej dokonanym przez szpital, który do jej rozpoznania nie był uprawniony, oraz na stanowisku Instytutu Medycyny Pracy w Ł. nie mającym charakteru orzeczenia lekarskiego.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny dla województwa L. decyzją z 31.01.1996 r. orzekł o braku podstaw do uznania choroby zawodowej, stwierdzając, że według Sądu zebrana dokumentacja jest niewystarczająca do uznania zawodowej etiologii rozpoznanej u Józefa K. choroby płuc i nie ma już jakichkolwiek możliwości dowodowych, gdyż Józef K. zmarł 22.03.1990 r.
Główny Inspektor Sanitarny utrzymał w mocy tę decyzję.
Występując ze skargą, żona Józefa K., Róża K. zarzuciła, że stan sprawy nie został należycie wyjaśniony. Obydwa organy wykazały się oportunizmem i nie podjęły żadnych działań, przy czym błędnie odczytały orzeczenie Sądu, który nie wypowiadał się o zasadności wniosku o stwierdzenie choroby zawodowej, lecz uchylił poprzednie decyzje tylko z przyczyn formalnych.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że stosownie do par. 10 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1983 r. w sprawie chorób zawodowych, decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia organ inspekcji sanitarnej wydaje na podstawie orzeczenia lekarskiego w sprawie choroby zawodowej /o rozpoznaniu lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej/, wydanego przez jednostkę organizacyjną właściwą do rozpoznawania chorób zawodowych.
Orzeczenie lekarskie stanowi więc podstawę, bez której decyzja administracyjna w sprawie choroby zawodowej, rozstrzygająca sprawę co do jej istoty, nie może zostać wydana.
Okoliczność, że podejrzewana o chorobę zawodową osoba zmarła, nie zwalnia organu inspekcji sanitarnej od obowiązku działania na podstawie orzeczenia lekarskiego właściwej jednostki. Natomiast do tej jednostki będzie należała ocena, czy w świetle wiedzy medycznej dostępny w sprawie materiał dowodowy uzasadnia rozpoznanie lub nie daje podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, albo też w ogóle nie pozwala na zajęcie stanowiska; w tym ostatnim przypadku postępowanie administracyjne podlegałoby umorzeniu, ponieważ bez lekarskiego rozpoznania nie jest dopuszczalne rozstrzyganie o chorobie zawodowej.
Organy inspekcji sanitarnej obydwu instancji - jak trafnie podniosła to skarżąca - nie zrozumiały wyroku Sądu i działały w nieuzasadnionym przekonaniu, że wynik sprawy został już wiążąco ustalony, podczas gdy Sąd uchylił poprzednie decyzje przede wszystkim dlatego, że wydano je bez orzeczenia lekarskiego właściwej do rozpoznania chorób zawodowych jednostki. Jednostka ta będzie zobowiązana wyjaśnić wątpliwości dotyczące kwalifikacji choroby w ramach wykazu chorób zawodowych oraz powiązania tej choroby z warunkami pracy, a także ocenić możliwości jej rozwoju po zaprzestaniu zatrudnienia.