Rezultatem wykładni gramatycznej, systemowej wewnętrznej, celowościowej i historycznej art. 111 ust. 1 i ust. 5 ustawy o VAT jest konstatacja, iż obowiązkiem prowadzenia ewidencji przy pomocy kasy rejestrującej obciążeni są nie tylko podatnicy czynni, ale także zwolnieni od podatku od towarów i usług ze względu na przedmiot transakcji lub podmiot dokonujący czynności (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT).
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Halina Adamczewska-Wasilewicz Sędziowie: Sędzia WSA Dariusz Dudra (spr.) Sędzia WSA Mirella Łent Protokolant Asystent sędziego Joanna Jaworska po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 15 marca 2011 r. sprawy ze skargi A.P. na interpretację Ministra Finansów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług. oddala skargę
Skarżąca w dniu [...]. złożyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny: wnioskodawczyni prowadzi od [...] r. działalność gospodarczą w zakresie usług fryzjerskich. W roku 2009 nie przekroczyła obrotu 20.000 zł. Strona podała, że nadal korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy - tak zwane zwolnienie podmiotowe. Ponieważ dotychczas nie wystąpił obowiązek, wnioskodawczyni do tej pory nie wprowadziła rejestracji sprzedaży przy zastosowaniu kasy fiskalnej.
W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym zadano następujące pytanie: kiedy wnioskodawczyni ma obowiązek wprowadzenia kasy fiskalnej, zgodnie z art. 111 ustawy o podatku od towarów i usług?
Zdaniem wnioskodawcy kasę fiskalną należy wprowadzić dopiero najwcześniej po przekroczeniu· wysokości obrotu zobowiązującego do dokonania obowiązkowej rejestracji jako podatnika VAT czynnego - obecnie 100.000 zł, (lub bardziej poprawnie - po przekroczeniu 40.000 zł obrotu osiągniętego, licząc po dacie rejestracji jako podatnika VAT). Zdaniem strony wynika to z zapisu w art. 111 ust. 1 ustawy, który określa, że "podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących." Strona wskazała, że w ustawie nie zawarto definicji "podatku należnego", ale "podatek należny określić można jako podatek wynikający z faktur sprzedaży a także ze sprzedaży nieudokumentowanej fakturami, wynikający z opodatkowania czynności będących przedmiotem opodatkowania według obowiązującej stawki podatku VAT." Taką definicję, w ocenie wnioskodawcy, należy w świetle obowiązującego prawa przyjąć jako właściwą. W konsekwencji wprowadzenie obowiązku rejestracji obrotu za pomocą kasy fiskalnej na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dla podatników, których obrót w roku poprzednim już przekroczył 40.000 zł, a w roku bieżącym - po przekroczeniu 40.000 zł (mimo, że nadal korzystają ze zwolnienia podmiotowego na podstawie § 3 ust. 4 ww. rozporządzenia), jest niezgodne z prawem - aktem prawnym wyższego rzędu. Ustawa o podatku od towarów i usług, dokładnie w art. 111 ust. 1 określa warunki, których łączne spełnienie zobowiązuje do wprowadzenia kasy fiskalnej: występowanie obrotu i kwot podatku należnego. Także art. 111 ust. 6a ustawy jednoznacznie określa, co musi zapewniać kasa rejestrująca: powtarza się warunek, że ma być prawidłowo zaewidencjonowany przez podatnika obrót i kwoty podatku należnego. Z kolei art. 111 ust. 8 ustawy określa, jak Minister Finansów ma prawo w drodze rozporządzenia uregulować kwestie dotyczące tzw. kasy fiskalnej. Między innymi w punkcie 5 ponownie są określone warunki, jakie ustawodawca ma uwzględnić w rozporządzeniu w kwestii konieczności zapewnienia prawidłowości rozliczania podatku, w tym właściwego ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego. W przypadku wnioskodawcy, kwoty podatku należnego nie występują, ponieważ nie jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ocenie strony tego stanu prawnego nie może zmienić nieprawidłowo zapisany art. 111 ust. 5, ponieważ brzmi on sprzecznie z wspomnianym ust. 1, zmieniając jego sens i dlatego w niniejszej sprawie należy pominąć brzmienie ust. 5. Ze względu na niespełnienie warunku z art. 111 ust. 1 (spójnik i oznacza konieczność spełnienia jednocześnie dwóch warunków - występowania obrotu i podatku należnego), rozporządzenie wydane przez Ministra Finansów należy uznać w tym zakresie za niezgodne z prawem i pominąć w stosowaniu, skoro obecnie wnioskodawca nadal korzysta ze zwolnienia od podatku.