1. Konstrukcja całego art. 138 Kpa dowodzi, iż dopuszczalność wydania przez organ odwoławczy decyzji w trybie par. 2 stanowi wyjątek od zasady płynącej z par. 1 i sprowadzającej się do obowiązku merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie.
2. Sąd administracyjny nie jest władny do zastępowania organów administracji państwowej w rozstrzyganiu spraw administracyjnych.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał skargę za w pełni usprawiedliwioną, zaskarżona decyzja zapadła bowiem z oczywistym naruszeniem art. 138 par. 2 Kpa.
Konstrukcja całego art. 138 Kpa dowodzi, iż dopuszczalność wydania przez organ odwoławczy decyzji w trybie par. 2 stanowi wyjątek od zasady płynącej z par. 1 i sprowadzającej się do obowiązku merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie.
Postanowienia omawianego przepisu są zwykłą konsekwencją istoty postępowania odwoławczego w polskiej procedurze administracyjnej, która sprowadza się do tego, że organ odwoławczy obowiązany jest ponownie rozpoznać i rozstrzygnąć sprawę rozstrzygniętą decyzją organu I instancji.
Izba Skarbowa uchyliła się od tego obowiązku i zrobiła to ponownie. O ile za pierwszym razem /rozpoznana przez Sąd równocześnie sprawa I SA/Gd 899/96/ zasługiwało to na akceptację sądu administracyjnego, tak obecnie uznać należało za niedopuszczalne.
Sąd administracyjny nie jest władny do zastępowania organów administracji państwowej w rozstrzyganiu spraw administracyjnych. Uchylając zatem decyzję kasacyjną organu odwoławczego, z tej przyczyny, że narusza ona w sposób przewidziany art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ - art. 138 par. 2 Kpa, nie jest władny do wydania wiążących wskazań co do treści merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie.
Dla potrzeb wykazania podstawy orzeczenia sądowego wskazać jedynie można, iż zebrany w sprawie materiał raczej zezwala na ustalenie kwoty spornej nadpłaty, a samo rozstrzygnięcie o zwrocie uzależnione jest tylko od oceny prawnej zaistniałych w sprawie okoliczności faktycznych i związków łączących przedmiotowe postępowanie z pozostałymi postępowaniami toczącymi się z udziałem skarżącego jako podatnika.
Z przytoczonych względów zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 i art. 2 pkt 3 ustawy o NSA orzeczono jak w sentencji wyroku.