Z przepisów ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ wynika samodzielność gminy w kwestiach ustalania wysokości stawek podatku, i jest to zasadą. Ustawodawca w art. 5 ust. 1 in fine i ust. 2 ww. ustawy ustalił jedynie górne i dolne granice stawek, jednocześnie w ust. 1 art. 7 zwolnił od podatku określone kategorie nieruchomości, zaś w ustępie 2 dał radom gmin możliwość wprowadzania innych zwolnień od podatku.
Wykładnia przepisów art. 5 ust. 2 w związku z art. 7 ust. 2 ustawy dokonana przez Regionalną Izbę Obrachunkową nie była właściwa. Ograniczenie dotyczące wysokości minimalnej stawki podatku wprowadzone w art. 5 ust. 2 ustawy dotyczy tylko i wyłącznie ogólnych stawek ustalanych uchwałą rady gminy. Odczytywanie normy prawnej wynikającej łącznie z przepisów art. 5 ust. 2 w związku z art. 7 ust. 2 ustawy prowadzi do jednoznacznego wniosku, że samodzielna gmina w celu realizacji swojej polityki może w granicach prawa wprowadzać zwolnienia od podatków. Przy czym skoro ograniczenia z art. 5 ust. 2 dotyczą jedynie stawek, należy uznać, iż rada gminy ustalając stawki na poziomie określonym w tym ustępie art. 5, może jednocześnie niektóre kategorie nieruchomości zwolnić od podatku w całości. Skoro zwolnienie może być całkowite, nie ma podstaw do przyjęcia, by rada gminy nie mogła uchwalić zwolnienia częściowego, gdyż jeśli wolno jej zwolnić w większym zakresie /w całości/, to tym bardziej ma uprawnienie, by zwolnić w zakresie mniejszym /w części/. Jest to zgodne z podstawową regułą wykładni prawa, że "komu wolno czynić więcej, temu wolno czynić mniej".
Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy C. na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w B. z 24 stycznia 2001 r. (...) w przedmiocie wysokości wymiaru podatku od nieruchomości na rok 2001 w części co do zastosowania ulgi - uchyla zaskarżoną uchwałę.
28 grudnia 2000 r. Rada Gminy w C. podjęła uchwałę (...) w sprawie ustalenia wysokości wymiaru podatku od nieruchomości na 2001 rok. W uchwale tej podstawowe stawki podatku od nieruchomości od budynków i gruntów wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 2, 6 i 7a i c ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./ obniżono w stosunku do górnych stawek określonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 30 listopada 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 96 poz. 1129/.
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, stawki podatku od nieruchomości ustalone przez radę gminy nie mogą być niższe niż 50 procent górnych stawek określonych przez Ministra Finansów.
W par. 1 pkt 2 uchwały ustalono ulgę podatkową dla osób fizycznych i prawnych podejmujących nową działalność gospodarczą, w wysokości 100 procent lub 50 procent podatku od budynków związanych z działalnością gospodarczą, w zależności od liczby zatrudnionych pracowników. Ponadto, uzależniono stosowanie ulgi od tego, czy nowa działalność gospodarcza nie jest kontynuacją działalności prowadzonej na terenie Gminy C. w ciągu ostatnich trzech lat kalendarzowych, licząc od dnia złożenia wniosku o zastosowanie ulgi. Rada Gminy C. ustaliła również dodatkowe ulgi, w wysokości 50 procent i 30 procent uchwalonych stawek podatku od gruntów dla podmiotów określonych w par. 1 ust. 1 pkt 6 i 7a i c.
Uchwałą z 24 stycznia 2001 r. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w B. stwierdziło nieważność powyższej uchwały Rady Gminy C. z 28 grudnia 2000 r. w części dotyczącej zastosowania ulg podatkowych ujętych w par. 1 pkt 2, 6, 7a i c uchwały, podając w uzasadnieniu, że zastosowane w uchwale Rady Gminy zwolnienia i ulgi powodują, że stawki podatku są niższe niż 50 procent maksymalnych stawek podatku ustalonych rozporządzeniem Ministra Finansów.
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./, stawki podatku od nieruchomości określone przez radę gminy nie mogą być niższe niż 50 procent górnych stawek określonych każdego roku przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia. Rada Gminy C., określając stawki podatku od nieruchomości na rok 2001, ustaliła je na poziomie nie niższym niż 50 procent stawek określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 30 listopada 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku i opłatach lokalnych, co było zgodne z prawem.
Jednak skarżąca Gmina w przedmiotowej uchwale wprowadziła ulgi powodujące obniżenie podstawowej stawki poniżej 50 procent stawki określanej przez Ministra Finansów. Ulgi te wynoszą od 100 procent do 50 procent ustalonej stawki, w zależności od liczby zatrudnionych pracowników i okresu prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto, skarżąca Gmina, określając stawki podatku, wprowadziła dodatkową ulgę dla podmiotów określonych w par. 1 ust. 1 pkt 6 i 7a uchwały. Stawki podatku zostały zatem ustalone na poziomie niższym niż 50 procent ogólnych stawek określanych przez Ministra Finansów.