1. Terminy "określa", "ustala", jako pojęcia języka prawnego, nie powinny być zamiennie stosowane, skoro oba te terminy w świetle art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ zostały wypełnione różną treścią pojęciową, formułują dwa różne momenty powstania zobowiązania podatkowego, niosące za sobą różne skutki dla podatnika. O charakterze decyzji podatkowej /konstytutywna - art. 5 ust. 1, deklaratoryjna - art. 5 ust. 3 ustawy/ decyduje źródło powstania zobowiązania podatkowego, a nie sama treść decyzji, zaś sposób powstania zobowiązania podatkowego wynika z przepisów dotyczących danego rodzaju podatku.
2. Użycie przez ustawodawcę w art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ w brzmieniu obowiązującym w 1994 r. zwrotu "chyba że urząd skarbowy wyda decyzję, w której ustali inną wysokość podatku", zamiast "określi", jest bez znaczenia dla istoty decyzji określającej wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych w sytuacji, gdy podatnik miał obowiązek sam obliczyć i wpłacić podatek, bowiem istota tego rodzaju zobowiązania podatkowego wynika z art. 5 ust. 2 cyt. wyżej ustawy o zobowiązaniach podatkowych.
W dniu 13 marca 1995 r. państwo Maciej i Barbara B. złożyli w Pierwszym Urzędzie Skarbowym w T. zeznanie o wspólnych dochodach małżonków w 1994 r. na formularzu PIT-31 przeznaczonym dla osób korzystających z ulg, zwolnień i odliczeń. W wyniku postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego przez organ I instancji ustalono, iż na mocy decyzji Urzędu Wojewódzkiego w T. z dnia 26 października 1994 r. państwo Maciej i Barbara B. otrzymali rekompensatę pieniężną w wysokości 27.390.000 st. zł przeznaczoną na uzupełnienie wydatków mieszkaniowych. Kwota wypłaconej rekompensaty, zgodnie z art. 26 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejsza kwotę ulgi w roku jej otrzymania w przypadku, kiedy podatnik korzysta z odliczeń przewidzianych w art. 26 ust. 1 pkt 5 tej ustawy.
Pierwszy Urząd Skarbowy w T. po dokonaniu korekty złożonego zeznania podatkowego decyzją z dnia 16 września 1996 r. określił podatek dochodowy za 1994 r. w kwocie 1.514,30 zł.
Państwo Barbara i Maciej B. w odwołaniu kwestionowali jedynie charakter decyzji określającej należny za 1994 r. podatek dochodowy. Zdaniem skarżących, zobowiązanie podatkowe za rok 1994 powstało z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania, o zaległości w zapłacie tego podatku można mówić dopiero wówczas, kiedy podatnik nie zapłaci podatku w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
Decyzją z dnia 20 grudnia 1996 r. Izba Skarbowa w T. utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję wskazując w treści uzasadnienia, iż tryb pobierania odsetek za zwłokę reguluje art. 20 i art. 18 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j. Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./.
Powołane wyżej przepisy wyraźnie uzależniają termin płatności podatku od źródła powstania zobowiązania podatkowego, a więc decyzji konstytutywnej lub w mocy prawa. Zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje z chwilą zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą ich powstanie, tj. z mocy prawa. W razie niewykonania zobowiązania samodzielnie przez podatnika lub wykonania w sposób nieprawidłowy organ podatkowy wyda decyzję, w której potwierdzi kwotę podatku i termin płatności.
Wykazany w złożonym przez skarżących zeznaniu podatkowym za 1994 rok dochód do opodatkowania został zaniżony o kwotę otrzymanej rekompensaty, zatem należny podatek za 1994 r. w kwocie 1.514,30 zł, w tym do zapłaty 575,30 zł, z upływem ustawowego terminu do złożenia zeznania podatkowego za 1994 r. stał się zaległością podatkową, od której zgodnie z art. 20 ustawy o zobowiązaniach podatkowych pobiera się odsetki za zwłokę.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego państwo Maciej i Barbara B. żądający uchylenia decyzji w części dotyczącej obowiązku zapłaty odsetek od 5 maja 1995 r., jako niezgodnej z prawem.
Zdaniem skarżących, skoro art. 45 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 1994 r. stanowi, iż Urząd Skarbowy wyda decyzję, w której "ustali" inną wysokość podatku, to zgodnie z dyrektywami wykładni językowej termin ten nie może oznaczać tego samego co termin "określa". Dlatego też mając na uwadze literalne brzmienie tego przepisu, zobowiązanie w podatku dochodowym za ten rok powstało z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania /art. 5 ust. 1 ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz stosownie do art. 18 tej ustawy/, a termin płatności podatku wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Na poparcie tego stanowiska skarżący załączyli do wniesionej skargi pismo Departamentu Podatków Bezpośrednich i Opłat z dnia 9 lipca 1996 r. Nr PO 2/2-3141-0750/96 oraz powołał się na Uchwałę Nr 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej /M.P. nr 44 poz. 599/.