Jeżeli ustawodawca w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./, w dwóch jednostkach systemowych art. 23 ust. 1, użył dwóch odrębnych określeń - wydatki poniesione na spłatę wartości rzeczy /pkt 1/ i wydatki poniesione na nabycie środków trwałych /pkt 3/, to jest oczywiste, że należy im przypisać różne znaczenie. Analizując następnie treść art. 23 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można dojść do wniosku, że o ile w drugim przypadku chodzi o wydatek na nabycie środka trwałego, a zatem na nabycie jego własności, o tyle w pierwszym, przy wnioskowaniu a contrario, wydatek ten nie może prowadzić wprost do nabycia rzeczy.
Odwołanie się przez ustawodawcę do konstrukcji umów najmu, dzierżawy i umów o podobnym charakterze wskazuje na wspólną cechę, jaką jest odpłatne umowne korzystanie z cudzej rzeczy, które nie prowadzi do nabycia jej własności. Wydatek poniesiony z tego tytułu musi zatem polegać na spłacie wartości rzeczy używanej na podstawie tego typu umowy, ale nie może być wydatkiem poniesionym na jego nabycie. Ocena charakteru konkretnego wydatku należy do organów podatkowych.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Marii Z., Włodzimierza Z. na decyzje Izby Skarbowej w Cz. z dnia 27 lutego 1998 r. (...) w przedmiocie określenia wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych za 1994 i 1995 r. - oddala skargę.
Decyzjami z dnia 15 grudnia 1997 r. (...) Inspektor Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w Cz. określił Marii Z. i Włodzimierzowi Z. wysokość zobowiązania za 1994 r. w kwocie 21.864,30 zł /po denominacji/, zaś za 1995 r. podatek w wysokości 34.740 zł /po denominacji/, jako podstawę prawną powołując art. 104 par. 1 Kpa oraz art. 5 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j. Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./, art. 6 ust. 2, art. 9 ust. 1, art. 22 ust. 7, art. 27, art. 45 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 26 lipca 7991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /t.j. Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./, a także art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej /Dz.U. 1991 nr 100 poz. 442 ze zm./.
W uzasadnieniu organ pierwszej instancji podał, że Maria i Włodzimierz Z. prowadza działalność gospodarczy pod nazwa Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "M." w M., przy ul. K. 11. W wyniku analizy materiału źródłowego, z uwzględnieniem wyników kontroli przeprowadzonej przez Inspektora Urzędu Kontroli Skarbowej w Cz., a także ustaleń dokonanych w toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego, stwierdzono:
1/ w odniesieniu do roku podatkowego 1994 zawyżenie kosztów uzyskania przychodu o kwotę 151.622.000 zł /przed denominacją/ poprzez zaliczenie w koszty uzyskania przychodu opłat leasingowych od następujących umów leasingu operacyjnego zawartych z Centralnym Towarzystwem Leasingowym S.A. w W. Oddziałem w K. /Delegatura w Cz./:
a/ umowa z dnia 30 września 1994 r., której przedmiotem był telefon komórkowy Nokia o wartości ofertowej 34.800.000 zł /przed denominacja/. Czas trwania umowy został określony na 18 miesięcy, tj. do 31 marca 1996 r. Z umowy wynikało, że podatnicy zobowiązali się do zapłacenia wstępnej opłaty leasingu /24.360.000 zł przed denominacja/, opłaty manipulacyjnej /870.000 zł przed denominacji, opłat leasingowych /w łącznej kwocie 75.660.000 zł przed denominacją/, wartości końcowej zakupu /870.000 zł przed denominacją/, stanowiących odpowiednio 70, 2,5, 40, 2,5 i 120 procent wartości netto przedmiotu umowy. W dniu 16 kwietnia 1996 r. telefon ten został nabyty przez podatników za cenę 87 zł netto, tj. 191,4 zł brutto (...).
b/ umowy z dnia 13 października 1994 r., której przedmiotem był samochód ciężarowy Star 1142 o wartości ofertowej 434.500.000 zł /przed denominacją/. Czas trwania umowy został określony na 18 miesięcy, tj. do dnia 30 kwietnia 1996 r. Z umowy wynikało, że podatnicy zobowiązali się do zapłacenia wstępnej opłaty leasingowej /86.900.000 zł przed denominacją/, opłaty manipulacyjnej /70.863.000 zł przed denominacją/ opłat leasingowych /w łącznej kwocie 527.388.000 zł przed denominacją/, wartości końcowej zakupu /28.960.000 zł przed denominacją/. W dniu 29 maja 1996 r. powyższy samochód został nabyty przez Marię Z. za cenę 2.896,60 zł netto, tj. 3.533,85 zł brutto (...).
2/ w odniesieniu do roku podatkowego 1995 zawyżenie kosztów uzyskania przychodu o kwotę 43.099,06 zł, w tym kwoty 35.803,20. zł, poprzez zaliczenie w koszty uzyskania przychodu rat leasingowych od wymienionych wyżej umów leasingu operacyjnego zawartych z Centralnym Towarzystwem Leasingowym S.A. w W. Oddziałem w K. /Delegatura w Cz./.