Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mirosław Surma, Sędziowie Sędzia WSA Maria Grabowska (spr.),, Sędzia WSA Ewa Rojek, Protokolant Asystent sędziego Magdalena Stępniak, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2010r. w sprawie ze skargi H. W. na decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 stycznia 2010r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności składkowych 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości.
Decyzją z dnia 6 stycznia 2010r. nr [...] Zakład Ubezpieczeń Społecznych utrzymał w mocy decyzję tego organu z dnia 19 listopada 2009r. nr [...]
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ podał, iż mąż zobowiązanej N. W. od 1992r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Decyzją ZUS z dnia 3 września 2004r. nr [...] objęty został on ubezpieczeniami społecznymi od dnia 24 listopada 1999r. W dniu 23 września 2008r. zmarł. Postanowieniem Sądu Rejonowego w B.-Z. z dnia 16 marca 2009r. H. W. nabyła spadek po zmarłym mężu. Pismem z dnia 11 sierpnia 2009r. wniosła ona o umorzenie zobowiązań składkowych wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej przez N. W.. Wniosek umotywowała brakiem dochodów i problemami zdrowotnymi.
Decyzją z dnia 24 września 2009r. Zakład przeniósł na Henrykę W. jako spadkobiercę odpowiedzialność za zobowiązania wobec ZUS zmarłego N. W.. Następnie decyzją z dnia 19 listopada 2009r. nr [...], Zakład odmówił wnioskodawczyni umorzenia należności z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych za okres od listopada 1999r. do września 2004r. w kwocie 24 472,18 zł oraz odsetek za zwłokę, należności z tytułu składek na Ubezpieczenie Zdrowotne za okres od kwietnia 2000r. do sierpnia 2007r. w kwocie 11 747,39 zł i odsetek za zwłokę oraz należności z tytułu składek na Fundusz Pracy za okres od listopada 1999r. do sierpnia 2007r. w kwocie 3 025,74 zł i odsetek za zwłokę.
Pismem z dnia 3 grudnia 2009r. H. W. wniosła o ponowne rozpatrzenie sprawy o umorzenie.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ponownie rozpatrując sprawę, podniósł, iż w przypadku złożenia wniosku o umorzenie należności z tytułu składek należy rozpatrzeć go zgodnie z obowiązującymi zasadami umarzania należności, które zostały uregulowane w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205 poz. 1585, dalej ustawa o s.u.s.). Organ powołał się na treść art. 28 ust. 2 i 3 tej ustawy i zauważył, że stosownie do art. 28 ust. 3a ustawy o s.u.s., należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umorzone, pomimo braku ich całkowitej nieściągalności. Szczegółowe warunki umarzania tych należności określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (Dz. U. Nr 141 poz. 1365). Organ wyjaśnił, w świetle § 3 rozporządzenia, w jakich sytuacjach Zakład może umorzyć należności z tytułu składek. Podniósł nadto, że Zakład może umorzyć należności z tytułu składek również na podstawie art. 17 ustawy z dnia 18 grudnia 2002r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241 poz. 2074). Zgodnie z tym przepisem umorzeniu mogą podlegać należności z tytułu składek - na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i FGŚP, należne do dnia 31 grudnia 1998r. oraz na ubezpieczenie rentowe w części finansowanej przez płatnika składek i na ubezpieczenie wypadkowe oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, należnych za okres od dnia 1 stycznia 1999r. do dnia 31 grudnia 2001r. - pomimo braku ich całkowitej nieściągalności w przypadku, gdy zobowiązaną do opłacania jest osoba fizyczna nie podlegająca przepisom ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 155 poz. 1287), jeżeli przemawia za tym ważny interes tej osoby. Przy czym, jak wyjaśnił organ, przez ważny interes osoby zobowiązanej do opłacenia składek należy rozumieć wystąpienie takich okoliczności, które uniemożliwiają zobowiązanemu spłatę zadłużenia, a w szczególności: ubóstwo zobowiązanego, zagrażające jego dalszej egzystencji poprzez nie zapewnienie minimum socjalnego w zakresie, który uniemożliwia spłatę powstałego zadłużenia w dłuższym okresie czasu; zdarzenia losowe i klęski żywiołowe; choroba zobowiązanego lub członków jego najbliższej rodziny, nad którymi osoba zobowiązana do spłaty należności sprawuje bezpośrednią opiekę, uniemożliwiająca pozyskiwanie dochodów niezbędnych do podjęcia spłaty zadłużenia.