Zasada równości w prawie polega na tym, iż wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną mają być traktowane równo, tj. bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących, co oznacza także sprawiedliwie
Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy R. na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w K. z 2 lutego 2000 r. (...) w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały (...) Rady Miejskiej w R. z 28 grudnia 1999 r. w sprawie ustalenia stawek opłaty targowej - oddala skargę.
Zaskarżonym rozstrzygnięciem, na podstawie m.in. art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 r. nr 13 poz. 74 ze zm./, stwierdzono nieważność uchwały (...) Rady Miejskiej w R. z 28 grudnia 1999 r. w sprawie ustalenia stawek opłaty targowej, w części obejmującej treść pkt. 6 w załączniku do tej uchwały, w którym wprowadzono 50-procentową ulgę w opłatach targowych dla rolników z R. i podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Urzędzie Miasta R.
W uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia podano, że powyższa ulga narusza zasady równości wszystkich obywateli wobec prawa i niedyskryminacji, wyrażone w art. 32 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. /Dz.U. nr 78 poz. 483/, albowiem osoba fizyczna i podmiot gospodarczy mają prawo do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania, siedziby, a także prowadzenia określonej działalności. Sam fakt lokalizacji tego miejsca na terytorium innej gminy lub zarejestrowania działalności gospodarczej w urzędach innych niż Urząd Miasta R., a wykonywanie tej działalności na terenie tego miasta, nie może ujemnie wpływać na sytuację prawną danej osoby czy podmiotu gospodarczego, zwłaszcza w sferze obciążeń finansowych, w tym również opłaty targowej.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego, którą złożył Zarząd Miasta R., reprezentowany przez Burmistrza tego Miasta, wniesiono o uchylenie powołanego rozstrzygnięcia nadzorczego i zarzucono, że Rada Miasta R. obniżając wysokość opłaty targowej o 50 procent dla miejscowych rolników i rzemieślników, kierowała się głównie względami ochrony słabszych ekonomicznie miejscowych producentów żywności i innych, drobnych artykułów codziennego użytku. Tzw. handlarze jarmarczni, z urzędu trudniący się handlem zawodowo, kupują towary w hurtowniach, po niskie cenach i w żadnym wypadku nie może z nimi konkurować drobny producent rolny czy rzemieślnik. W pewnym sensie zniżka w opłacie targowej chroni miejscowy rynek przed monopolistami, jeżdżącymi z targu na targ w różnych miejscowościach.
W odpowiedzi na skargę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w K. wniosło o jej oddalenie i podtrzymało dotychczas zajmowane stanowisko.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 32 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., wszyscy są równi wobec prawa. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze państwowe /ust. 1/. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny /ust. 2/. W niniejszej sprawie, zdaniem strony przeciwnej, są dyskryminowani rolnicy spoza R. i podmioty gospodarcze zarejestrowane w innym urzędzie niż Miasta R. Ze stanowiskiem tym należy się zgodzić. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, zasada równości w prawie polega na tym, iż wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się daną cechą istotną mają być traktowane równo, tj. bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących, co oznacza także sprawiedliwie /zob. OTK 1993 cz. 1 str. 81-82/. Natomiast w zakwestionowanej części uchwały za słabsze podmioty gospodarcze /w tym rolników/, a więc wymagające ochrony ze względu na trudną sytuację ekonomiczną, uznano osoby zarejestrowane w Urzędzie Miasta R. Nie są to cechy istotne. W takiej sytuacji może być choćby mieszkaniec z sąsiedniej do R. gminy. Warto zwrócić uwagę na to, że w sprawie występuje sprzeczność między stanowiskiem strony skarżącej a treścią zakwestionowanej części uchwały. Mianowicie, Radzie Miasta R. miało chodzić o wyrównanie niesprawiedliwych różnic w sytuacji między drobnym rzemieślnikiem czy też rolnikiem a tzw. handlarzami jarmarcznymi z zewnątrz, trudniącymi się handlem zawodowo, kupującymi towary w hurtowniach po niskich cenach.
Abstrahując od możliwości ustalenia cech tych handlarzy, warto zwrócić uwagę na to, że ze zróżnicowania stawek opłaty targowej /bo taka jest istota ulgi, którą wprowadził par. 6 zakwestionowanej uchwały/ mogą korzystać także handlarze jarmarczni z wewnątrz, trudniący się handlem zawodowo, kupujący w hurtowniach po niskich cenach, co świadczy o tym, że twórcy uchwały, przykładowo, spowodowali nierówność między tą grupą kupców a analogiczną grupą kupców z zewnątrz. Mamy więc do czynienia z działaniem dyskryminującym w życiu gospodarczym. To samo dotyczy innych grup podatników z zewnątrz i wewnątrz Miasta R. Zakwestionowany par. 6 przedmiotowej uchwały jest więc w sposób istotny sprzeczny z art. 32 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., co w myśl powołanych w rozstrzygnięciu nadzorczym przepisów uzasadniało jego wyeliminowanie z obrotu prawnego.
Z tego względu Sąd, na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./, orzekł jak w sentencji.