Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 154 poz. 1799/ w sposób jasny i wyraźny zakazała przekroczenia w 2002 r. wielkości wynagrodzeń z 2001 r., w tym także w samorządowych jednostkach budżetowych.
Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi, po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2002 r. sprawy ze skargi Gminy S.-W. na uchwałę nr 21/42/2002 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. z dnia 22 sierpnia 2002 r. w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Gminy S.-W. w sprawie budżetu gminy na rok 2002 - oddala skargę.
Zarząd Gminy S.-W. uchwałą nr 80/2002 z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIX/195/2002 z dnia 28 marca 2002 r. oraz uchwałą nr 81/2002 z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie zmiany uchwały nr 74/2002 Zarządu Gminy S.-W. z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie układu wykonawczego budżetu gminy na rok 2002 dokonał zmian wydatków budżetowych w zakresie przeznaczonym na wynagrodzenia.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. uchwałą nr 20/40/2002 z dnia 8 sierpnia 2002 r. wskazało Zarządowi Gminy naruszenie przepisów prawa i zobowiązało zarząd do usunięcia wskazanego naruszenia, tj. art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 154 poz. 1799/.
Zarząd Gminy postanowił nie dokonywać zmian w przedmiotowych uchwałach. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. uchwałą nr 21/42/2002 z dnia 22 sierpnia 2002 r. stwierdziło następnie nieważność postanowień odnoszących się do wprowadzonych zmian w wydatkach budżetowych. Zdaniem organu nadzoru Zarząd Gminy spowodował przekroczenie wielkości wynagrodzeń z 2001 r.
Przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 154 poz. 1799/ ustanowił bowiem regułę, stosownie do której wielkość wynagrodzeń w 2002 r. nie może przekroczyć wielkości wynagrodzeń z 2001 r. we wskazanych przez wyliczenie jednostkach i podmiotach prawnych sektora finansów publicznych, w tym samorządowych jednostkach budżetowych, samorządowych zakładach budżetowych oraz gospodarstwach, oraz świadczeń w naturze, wypłacanych pracownikom zatrudnionym na podstawie pracy, zaliczonych do wynagrodzeń bez wypłat z zysku według statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny. Na rozstrzygnięcie organu nadzoru została złożona skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Łodzi. Strona skarżąca nie zgodziła się ze stanowiskiem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej z uwagi na to, że przedmiotowe zmiany dotyczyły wydatków pieniężnych wypłacanych pracownikom na podstawie stosunku pracy, tj. dodatków stażowych i nagród jubileuszowych. Pracownicy urzędu wystąpili bowiem do Wójta Gminy z pismami o wypłatę nagród jubileuszowych i dodatków stażowych z zagrożeniem skierowania sprawy do Sądu Pracy i Inspektora Pracy za pośrednictwem adwokata. Zdaniem strony skarżącej roszczenia te są słuszne, ponieważ nagrody jubileuszowe i dodatki stażowe są obligatoryjnym świadczeniem związanym z pracą i w szerszym znaczeniu składają się na pojęcie wynagrodzenia za pracę.
Pracownik nabywa prawo do nagrody w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody bądź w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody. Nagrodę wypłaca się niezwłocznie po nabyciu do niej prawa. Przepis art. 94 pkt 5 Kodeksu pracy stanowi, że pracodawca jest obowiązany w szczególności terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. Zdaniem skarżącego Zarząd Gminy, dokonując przedmiotową uchwałą zwiększenia wydatków na wynagrodzenia w poszczególnych rozdziałach, nie naruszył przepisów art. 3 ust. 1 powoływanej wcześniej ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 3 cytowanej ustawy dopuszcza się ustalenie wielkości wynagrodzeń w 2002 r. w warunkach porównywalnych z 2001 r. Przez warunki porównywalne z 2001 r. należy rozumieć niezbędne wielkości wynagrodzeń uwzględniające skutki całoroczne z tytułu zwiększonego zatrudnienia lub podwyżek dokonanych w roku zatrudnienia, lub podwyżek w roku 2001. W ramach tak zdefiniowanej kwoty wynagrodzeń w pierwszej kolejności powinny być sfinansowane w 2002 r. obligatoryjne wypłaty indywidualnych wynagrodzeń i świadczeń przysługujących pracownikom na mocy obowiązujących przepisów płacowych, jak np. dodatki stażowe, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalne. Takie stanowisko skierowało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. oraz opublikowało w Gazecie Prawnej 2002 nr 9. Podobnie wypowiadał się Minister M. Belka w odpowiedzi na interpelację poselską. Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Ł. powoduje, że skarżący i podległy kierownik zakładu pracy, jakim jest Wójt Gminy, nie może wykonać obowiązków wynikających z ustawy o wynagrodzeniach pracowników samorządowych oraz Kodeksu pracy, tym samym w następstwie takiej sytuacji Urzędowi Gminy grożą o wiele wyższe wydatki wynikające z przegranych postępowań sądowych. Decyzja Izby zmusza do naruszenia przepisów ustawy o wynagrodzeniach pracowników samorządowych i Kodeksu pracy. Inną przyczyną uzasadniającą wniesienie skargi jest sam cel ustawy o ograniczeniu wynagrodzeń; cel ten jest jasny dla wszystkich, a więc zgodne z prawem ograniczenie wynagrodzeń w sferze budżetowej. Cel ten jest w pełni realizowany przez skarżącego i podległe mu zakłady. W roku 2002 nie podwyższono żadnego wynagrodzenia. Jedynym podwyższającym elementem był wynikający z przepisów prawa obowiązek wzrostu dodatku stażowego. Nagrody jubileuszowe są natomiast jednorazową obowiązkową czynnością płacową. Jeżeli nie zostaną wypłacone i dojdzie do postępowania spornego z udziałem adwokatów, cel ustawy zostanie całkowicie zmarnowany, ponieważ oprócz obowiązku wypłaty podstawowych należności dojdą jeszcze kwoty odsetek oraz koszty postępowania sądowego. Skutki w budżecie Gminy będą ujemne.