Wartość oprocentowania kredytu bankowego może nie stanowić - w dacie otrzymania świadczenia z tytułu korzystania z przedmiotu pożyczki udzielonej przez osobę fizyczną nie prowadzącą działalności o charakterze bankowym - ceny rynkowej stosowanej w danej miejscowości w rozumieniu art. 12 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych /Dz.U. 1993 nr 106 poz. 482 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Biura P.-I. "P." Spółki z o.o. z siedzibą w Ł. na decyzje Izby Skarbowej w Ł. z dnia 15 lipca 1999 r. (...), w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych i odsetek od zaległości podatkowej za lata podatkowe 1996 i 1997 - uchyla zaskarżone decyzję; (...).
Zaskarżonymi decyzjami Izby Skarbowej zakończono administracyjną weryfikację samoobliczenia podatku dochodowego od osób prawnych skarżącej spółki za lata podatkowe 1996 i 1997. Skorygowano wysokość /należnego/ zobowiązania podatkowego ze skutkami prawnymi w postaci określenia kwot zaległości podatkowych oraz /wymaganych od nich/ odsetek. Przyczyną powyższego było uwzględnienie przez organy podatkowe w rekonstrukcji podstaw opodatkowania wartości /otrzymywanych przez stronę/ nieodpłatnych świadczeń - zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem organów skarbowych rozpatrywane świadczenia o cechach: nieodpłatności oraz wymiernej wartości wynikają z oceny prawnej pożyczek, których wspólnicy skarżącej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podmiotowi temu udzielali. Dla wyceny wartości nieodpłatnych świadczeń /procesowo/ przyjęto /określone/ oprocentowanie kredytów obrotowych udzielanych przez bank, w którym strona skarżąca posiadała rachunek.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego, powtarzając i rekapitulując stanowisko procesowe argumentowane w toku postępowania administracyjnego strona skarżąca wywiodła o względach gospodarczych, które w sposób przekonujący uzasadniały niezbędność i legalność udzielenia przez wspólników /ich/ spółce nieoprocentowanych pożyczek, które, ponadto, z uwagi na cel o cause ich umówienia i realizacji w istocie były dopłatami do kapitału spółki, które nie mogą mieć znaczenia prawnego w obszarze unormowania /przywołanego/ art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Odpowiadając na skargę Izba Skarbowa podtrzymała rozstrzygnięcie i argumentację prawną kwestionowanych przez stronę decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
I. Z rozpoznawanej sprawy wynika, że strona skarżąca uzyskała nieoprocentowane pożyczki. Udzielali ich wspólnicy /osoby fizyczne/, którzy w stosunku do występującej jako pożyczkobiorca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością są innym, odrębnym podmiotem prawa. Istota oraz charakterystyka prawa instytucji: umowy pożyczki i spółki /kapitałowej/ z ograniczoną odpowiedzialnością wskazują, że podmioty te, jako samodzielne /od siebie/ niezależne prawnie strony mogą skutecznie prawnie zawrzeć i wykonać wymienioną umowę, chociażby pożyczkodawcy stanowili /w odrębnym stosunku prawnym/ wspólników osoby prawnej występującej jako pożyczkobiorca /dłużnik z umowy pożyczki/. Zaniechanie oprocentowania pożyczki nie jest nielegalne w rozumieniu prawa cywilnego. Oznacza jednak uzyskanie i wykonywanie przez dłużnika prawa do korzystania /w ramach i czasie umowy/ z kapitału wierzyciela pod tytułem darmym. Dłużnik - podatnik, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - z tytułu wykorzystania przedmiotu pożyczki nie jest zobowiązana do jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego w zakresie rozpatrywanej umowy. Z tego powodu i w tym zakresie nieoprocentowana pożyczka udzielona podatnikowi spełnia przesłanki prawne art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Rozliczenia wspólników ze spółką nie stanowią elementu rozpatrywanej, łączącej te podmioty poza unormowaniami prawa handlowego umowy pożyczki.