Sprawa ze skargi na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w przedmiocie odmowy uchylenia postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych
Tezy

Z chwilą wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt 31/14, co nastąpiło z dniem 16 sierpnia 2016 r., przepisy art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. i art. 64 § 6 u.p.e.a. utraciły moc obowiązującą w zakresie, w jakim nie określały maksymalnej wysokości opłat egzekucyjnych i manipulacyjnych. Tego rodzaju wyroki Trybunału Konstytucyjnego określane są mianem tzw. wyroków zakresowych. Wyrok taki zmienia nie tyle literalne brzmienie przepisów, co ich normatywną treść. W konsekwencji o niekonstytucyjności przepisu w oznaczonym zakresie przesądza nie sama treść przepisu, lecz sposób jego zastosowanie w konkretnych okolicznościach.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie wyeliminował z porządku prawnego przepisów art. 64 § 1 pkt 4 u.p.e.a. i art. 64 § 6 u.p.e.a. w całości. W konsekwencji też, co do zasady istnieje nadal podstawa prawna do orzekania o wysokości kosztów egzekucyjnych na podstawie art. 64 § 1 pkt 4 i § 6 u.p.e.a. z zastosowaniem procentowego sposobu obliczania opłaty za dokonanie czynności egzekucyjnej i opłaty manipulacyjnej w odniesieniu do kwoty egzekwowanych należności. Wyrok ten zmienił jednakże normatywną treść tych przepisów, derogując je w zakresie, w jakim nie określają maksymalnej wysokości opłaty za dokonane czynności egzekucyjne oraz maksymalnej wysokości opłaty manipulacyjnej.

Pozbawienie przepisu stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia domniemania konstytucyjności rodzi obowiązek uwzględnienie wyroku Trybunału, a jeżeli w toku postępowania sądowoadministracyjnego, czy też po jego zakończeniu, zapadnie wyrok o niekonstytucyjności normy, na której oparto decyzję administracyjną, istnieje koniczność uchylenia takiej decyzji.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Danuta Małysz Sędziowie WSA Wiesława Achrymowicz WSA Grzegorz Grymuza (sprawozdawca) Protokolant Specjalista Kamil Rutkowski po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 15 listopada 2017 r. sprawy ze skargi E. J. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia postanowienia w sprawie kosztów egzekucyjnych I. uchyla zaskarżone postanowienie; II. zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej na rzecz E. J. kwotę [...]zł (trzysta pięćdziesiąt siedem złotych) z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie strona 1/9

Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] lipca 2017 r., nr [...] Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w L. (dalej jako organ), po rozpatrzeniu zażalenia E. J. (dalej jako podatnik lub skarżąca), utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia [...] października 2016 r., nr [...] odmawiające uchylenia postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. z dnia [...] lutego 2016 r., nr [...] w sprawie kosztów egzekucyjnych.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie sprawy:

Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. prowadził wobec podatnika postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych z [...] lipca 2015 r. o numerach: [...],[...],[...] wystawionych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. w zakresie zaległości w zryczałtowanym podatku dochodowym od przychodów z innych źródeł.

W dniu [...] grudnia 2015 r. postępowanie egzekucyjne zostało zakończone poprzez całkowitą realizację tytułów wykonawczych (łącznie z kosztami egzekucyjnymi), w wyniku dokonanej przez podatnika wpłaty kwoty pieniężnej na konto organu egzekucyjnego.

W dniu [...] lutego 2016 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. wydał postanowienie, którym na podstawie art. 64c § 7 ustawy egzekucyjnej określił wysokość kosztów egzekucyjnych w kwocie 101.117,10 zł. Zgodnie z postanowieniem na koszty egzekucyjne składały się: opłata manipulacyjna naliczona na podstawie art. 64 § 6 ustawy egzekucyjnej, opłata za zajęcie rachunku bankowego w Banku Pocztowym naliczona na podstawie art. 64 § 1 pkt 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz opłata za zajęcie nieruchomości naliczona na podstawie art. 64 § 1 pkt 6 - przypisane do każdego z ww. tytułów wykonawczych. Przedmiotowe postanowienie nie zostało zaskarżone, wobec czego stało się ostateczne.

W dniu [...] lipca 2016 r. podatnik złożył wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego (egzekucyjnego) zakończonego postanowieniem z [...] lutego 2016 r., wydanym w sprawie kosztów egzekucyjnych, wnosząc o jego uchylenie oraz zwrot pobranych kosztów egzekucyjnych. Jako podstawę prawną wniosku wskazano art. 145a w związku z art. 126 k.p.a., art. 190 ust.1-2 i 4 Konstytucji RP w związku z wydanym przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 28 czerwca 2016 r. orzeczeniem sygn. akt SK 31/41, mocą którego uznane zostały za niezgodne z Konstytucją RP przepisy art. 64 § 1 pkt 4, art. 64 § 6 oraz art. 64 § 8 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, w oparciu o które naliczone zostały koszty egzekucyjne, określone ww. postanowieniem organu egzekucyjnego.

Postanowieniem z [...] sierpnia 2016 r., nr [...] Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. odmówił wznowienia postępowania w sprawie kosztów egzekucyjnych, z uwagi na przedwczesne złożenie skargi o wznowienie postępowania i nie spełnienie przesłanki z art. 145a § 2 k.p.a.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało uchylone przez Dyrektora Izby Skarbowej w L. postanowieniem z [...] września 2016 r., nr [...], który uznał, że wniosek strony o wznowienie postępowania został złożony z zachowaniem terminu określonego przez art. 145a § 2 k.p.a. i wywołuje skutki procesowe.

Strona 1/9